Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
978-83-7688-507-0
48
ŁukaszPawłowski
myśleniaopaństwie,grupachspołecznych,jednostkachiichwzajemnychrela-
cjach.Gierkeutrzymywał,żewśredniowieczuntkankężyciaspołecznego(...)
stanowiłyniezliczonegminy,gildie,ligimiast,stowarzyszeniakupieckieoraz
ogromnaliczbainnychorganizacji”
.Wprowadzeniensztywnegoprawarzym-
skiego(...),anastępnieteoriiprawanaturalnego,którarozpoznawałajedynie
dwarealnepodmioty,państwoijednostki”
,doprowadziłoostateczniedodegra-
dacjiizniszczeniaowejwielościgruppośredniczących.Wrezultaciewświetle
prawawszystkiestowarzyszeniastałysięnpodmiotamifikcyjnymi,aichoso-
bowośćpozoremstworzonymnamocyaktukoncesyjnegozestronypaństwa”
(Laborde2000:54).Powstanietychdwóchpodstawteoretycznych-jednostka
ipaństwo-podważyłoznaczeniewszystkichinnychpodmiotówspołecznych
znajdującychsiępomiędzynimi,cozdaniempluralistówstanowiłopoważne
zagrożeniedlawolności.
Radykalnyindywidualizmbyłwoczachpluralistówdoskonałympunktem
wyjściadoabsolutyzmu,ponieważpomiędzyjednostkąapaństwemniepozo-
stawałonic,comogłobychronićpojedynczegoczłowiekaprzedwładząpaństwa.
Pluraliścibyliabsolutnieprzekonani,żeindywidualizmipluralizmtodwiestronytego
samegomedalu.Indywidualizmopartynafałszywejwizjirelacjimiędzyludzkichpro-
wadzibardzołatwodokolektywizmuietatyzmu.Zaprzeczającpolitycznemuznaczeniu
społecznegożyciaobywateli,przejawiającegosięchociażbywrodzinie,kościele,klubie
sportowymczykulturalnymlubstowarzyszeniuobywatelskim,pozostajemyzpolityką
rozumianąjakowalkaczłowiekazpaństwem(Nicholls1994:16).
Pozbawionainstytucjipośredniczącychjednostkajestwtejwalceskazana
naporażkę.Celembrytyjskichpluralistówbyłaobronajednostkiwtymstar-
ciu.Wswojejargumentacjiwychodzilioniodbanalnegowistociespostrze-
żeniauznającego,żewspółczesnespołeczeństwasąniezwyklezróżnicowane.
Wnawetnajmniejszychspołecznościachfunkcjonująrozmaitezrzeszenia,od
wysocesformalizowanychpartiipolitycznychpocząwszy,przezkościoły,kluby
sportowe,związkizawodowe,mniejsformalizowanetowarzystwahobbystyczne
ikółkazainteresowań,ażpocałkiemnluźne”grupyprzyjaciół.Każdyznas-
nawetnajwiększysamotnik-przynależyniedojednejczydwóch,alewielu
rozmaitychgrup.
Wobectejogromnejróżnorodnościgrup,tworzonychnanajmniejszych
nawetobszarach,żadnemuzestowarzyszeńniemożeprzysługiwaćabsolutnie
dominującystatus.Niczatemdziwnego,żetowłaśniepaństwo-ijegouprzywi-
lejowanynamocydoktrynysuwerennościpaństwowejstatusjakostowarzyszenia
niejakozawierającegowsobiewszystkieinne-stałosięgłównymcelemataków
brytyjskichpluralistów.
AnalizującdanehistoryczneHaroldLaskiprzekonywał,żewbrewpopular-
nymprzekonaniomtakichmyślicielijakTomaszHobbesczyJohnAustintakna-
prawdęnżadensuwerenwpraktycenigdyniedysponowałnieograniczonąwładzą.
