Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Paradoksywekonomiiizarządzaniu
21
W1980rokunałamachSloanManagementReviewukazałsięartykułBowma-
nazMassachusettsInstititeofTechnologyzatytułowanyArisk/returnparadoxfor
strategicmanagement.Podważyłonobowiązującywteoriizarządzaniapogląd,że
decydencibiznesowidziałającywwarunkachryzykasąniechętnidopodejmowa-
niadecyzjiiżejestpozytywnyzwiązekmiędzyryzykiemazwrotemzinwestycji
(return),czyliimwiększeryzyko,tymwiększyzwrot.Paradokstenzostałopisany
napodstawiebadańempirycznych,wktórychuwzględniono1572przedsiębiorstwa
z85branżzaokres1968-1976.Bowmanwykazał,żemniejzyskownefirmy(ana-
wetmającestraty)sąskłonnedotego,abydziałaćbardziejryzykownie.Bardziej
zyskownefirmyniemusząpodejmowaćtakiegoryzyka(Bowman,1982).
KilkalatpóźniejFiegenbaumiTomas(1988)wartykuleAttitudestowardrisk
andtherisk-returnparadox:prospecttheoryexplanationspotwierdziliiwyjaśnili
paradoksBowmana,wykorzystującteorięperspektywy(prospecttheory)Kahne-
manaiTversky’ego(1979).Wteoriiperspektywykluczowąrolęodgrywapunkt
referencyjny,którymmożebyćpożądanypoziomzwrotuzinwestycji.Kahneman
iTverskywykazalinapodstawiebadańlaboratoryjnych,żejeżelibieżącywynikjest
poniżejcelu(planu,aspiracji),towiększośćdecydentówjestbardziejskłonnado
ryzyka.Cowięcej,imwiększeodchylenieodcelu,tymwiększaskłonnośćdoryzyka.
Iodwrotnie,jeżelibieżącezwrotysąpowyżejcelu,większośćdecydentówwykazuje
awersjędoryzyka.FiegenbaumiTomas,wykorzystującdanezCOMPUSTATza
lata1960-1979obejmująceponad2tys.przedsiębiorstw,potwierdziliobserwacje
Bowmana(1980;1982)związanezwiększąskłonnościądoryzykaprzedsiębiorstw,
któresąwzłejsytuacji(jakwprzysłowiuntonącychwytasiębrzytwy”).Potwierdzili
teżteorięperspektywy,zktórejwynika,żeprzedsiębiorstwaosiągającesatysfak-
cjonującerezultaty(punktreferencyjny)przejawiająawersjędoryzyka.Ituteż
znajdujemyprzysłowiezeskarbnicymądrościludowych:nlepszywróbelwgarści
niżgołąbnadachu”ś.
Zapowiedźpojawieniasiękoncepcjiparadoksuwzarządzaniumożnaznaleźć
wartykuleQuinnaiRohrbaugha(1983)podtytułemAspatialmodelofelectiveness
criteria:Towardsacompetingvaluesapproachtoorganizationalanalysis.Autorzy
przedstawiliprzestrzennymodel,wktórymujęlikluczowekoncepcjezwiązane
zefektywnościąorganizacjinastawionejnakreowaniezysków.Wkażdymprzedsię-
biorstwiemamydoczynieniazezbioremkryteriówefektywnościowych.Wefekcie
nkonstruktefektywności”jestobciążonynaturalnymiwewnętrznymisprzecznościami.
Paryprzeciwstawnychkoncepcjisąulokowanenaprzeciwnychbiegunachprzestrzen-
negomodelu.Niebyłotozgodnezespójnąizwartąteoriąorganizacjiizarządzania.
Powyższymodelprzestrzennyjestkombinacjąpozorniesprzecznychkoncepcji.
Poszczególneparykoncepcji-wartościsąnaprzeciwnychbiegunachwprzestrzeni
śIntrygującyjestfakt,żeartykułyBowmana(1980)orazFiegenbaumaiTomasa(1988)niesąujmo-
wanewzestawieniachhistoriiparadoksu(np.w:Schadiin.,2016).
