Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
krotniebędziemowawniniejszejpracy.Dwudziestowiecznahistoriografia
modyfikujetenmodel,czywręczzastępujegonowym,wprowadzającinne
przeciwstawienie:trwanie-uskok.Kładziesiętymsamymnacisknienafak-
ty,lecznaprocesy.Szczególniewdzięcznymtematemdoukazywaniaoraz
opisywaniawzrostówiupadkówsąizawszebyłydziejewielkichimperiów-
rzymskiego,bizantyńskiego,otomańskiego.
Takierozumieniehistoriijestwynikiemwłaściwegoeuropejskiemukrę-
gowikulturowemupojmowaniuczasujakomającejpoczątekikonieclinii-
wtymprzypadkuliniifalistej(sinusoidy).Liniatamożebądźprowadzićdo
wyraźnegofnis(SąduOstatecznego)lubdopunktu,którystanowinprze-
skok”nawyższypoziomrozwojowy(naprzykładwdarwinizmie),bądźzna-
czyćogólnąodnowę(jakwantycznymstoicyzmie).Ważnewydajesięjednak
to,żewświadomościeuropejskiej(szerzej:zachodniej)wdziejejestzawsze
nwbudowany”jakiśnadrzędnykierunek.Inaczejmasięrzecznaprzykład
wodniesieniudokulturazjatyckich,wktórychpojmujesięczaswsposób
punktowyczyoscylacyjny3.
Wtokupracyprzyjdzieminiejednokrotnieużyćterminunmetafora”lub-
bardziejkonkretnie-nmetaforahistoriozoficzna”
.Wstosownymmiejscuter-
mintenzostanieobjaśniony,teraznależałobyjednaknakreślićdlaniegokon-
tekst.Możnaprzyjąć,żepojęciemszerszymniżmetaforajestpojęciemitu.
JakpiszeJerzyTopolski:
Mitybędącemanifestacjamiowychzakorzenionychsposobówpojmowaniaświa-
taosadzająsięwświadomościhistoryków,atymsamymfunkcjonująwteoretycz-
no-ideologicznej(głębokiej,sterującej)warstwienarracjihistorycznej.Majązatem
wpływnato,cohistorykzamieszczawwarstwielogiczno-gramatycznej(informu-
jącejoprzeszłości)orazjakiejdokonujeperswazji.Zkoleizaśmity,któresąstałym
produktempowstawania,rozwojuiakumulowaniasięwiedzy,wrastająwnarrację,
wpływającnajejwartośćzpunktuwidzeniakonfrontacjizeźródłami.Możnastwier-
dzić,żehistoriografiajeststałymtworzeniemtakichmitów,azarazemusuwaniemich
zeswegozasobunarracyjnego4.
Idalej:
Otóżzamituważamsformułowaniamającecośmówićoświecie,któreuzyskały
wsposóbżywiołowy,bądźktórymnadano(przezsiłyspołeczne,polityczneczyinne),
statusprawdfaktograficznychczysymbolicznych,nieweryfikowanych,nunierucho-
mionych”
,wmniejszymczywiększymstopniuzsakralizowanych5.
3
4
5
Zob.ibidem,s.245.
Ibidem,s.169.
Ibidem,s.170.
