Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
(objawamiprodromalnymi;gr.prodromos–zwiastun).Sątonaogółobjawynie-
swoiste,tj.występującewprzebiegulicznychchorób;należąonedokategoriiobjawów
zarównosubiektywnych(np.złesamopoczucie,uczuciezmęczenia),jakiobiektyw-
nych(np.stanypodgorączkoweczygorączka,przyspieszenietętnaiinne).Wśród
objawównieswoistychnależywymienićzespółodczynustresowego,którymożepoja-
wićsięjużwrazzpoczątkiemchoroby.
Wmiaręrozwojuchorobypojawiająsięobjawytzw.swoiste,tj.właściwedla
określonejchoroby;wtedyzazwyczajmożnapostawićprawidłowerozpoznanie.
Objawyswoisterzadkopojawiająsięjużwokresieprodromalnym(przytaczanymtu
zwykleprzykłademsątzw.plamkiKoplikawprzebieguodry).
P
oprzezokresnarastaniaobjawów(stadiumincrementi),okreszwiastunów
przechodziwokrespełnegorozwojuchoroby(stadiummanifestationis),gdywpełni
wykształcająsięjejtypoweobjawy.Okresnajwiększegonasileniachorobyokreślasię
mianemszczytu(stadiumacmes–okresszczytowy).Jeżeliprzebiegchorobyzmierzaku
wyzdrowieniu,towchodzionawokresustępowaniaobjawów(stadiumdecrementi).
Ustępowaniechorobymożeprzebiegaćłagodnieistopniowo(perlysin;lysis–roz-
puszczenie,uwolnienie)lubnagle,wtokutzw.przełomu(percrisin;crisis–przełom),
gdynasilenieobjawówwbardzokrótkimczasiezmniejszasięwstopniudecydującym.
Wprzebieguostrejchorobyzakaźnejnagłyprzełom,któremutowarzyszyspadektem-
peraturyciała(zachodzącyprzedewszystkimdziękiintensywnympotomiwydatnemu
rozszerzeniunaczyńskórnych),możebyćprzyczynąostrejniewydolnościkrążenia.
Przebiegchorobymożebyćostry(morbusacutus),onagłympoczątku,znacz-
nymnasileniuobjawówinaogółniezbytdługimczasietrwania.Chorobamożeteż
przebiegaćprzewlekle(morbuschronicus),gdypoczątekjestraczejpowolny,czas
trwaniadługi,aobjawynasilająsięwmiaręczasutrwaniachoroby,któramożepro-
wadzićdowyniszczeniaustroju.Chorobapodostra(morbussubacutus)jestpostacią
pośrednią.
Ścisłypodziałchoróbwedługkryteriumichtrwanianiezawszejestprzydatny;
naogółuważano,żechorobaostranietrwadłużejniż3–4tygodnie,chorobaprze-
wlekłatrwaodconajmniej6–7tygodnidowielulat.Chorobaostraniekiedyprze-
chodziwpostaćprzewlekłą(mówimywówczasochorobiewtórnieprzewlekłej).
Przebiegchorobymożebyćtypowy(odpowiadającyopisowiwzorcowemu)lub
nietypowy(cozwykleutrudniapostawienieprawidłowegorozpoznania).Wtoku
chorobynasilenieobjawówmożebyćwpewnymokresieprzejściowomniejsze(zwol-
nienieprzebieguchoroby:remissio)lub,przeciwnie,większe(zaostrzeniechoroby:
exacerbatio).Jeżelinapewienczasobjawyzupełnieznikają,mówimyoprzerwielub
przepuszczeniu(intermissio)–typowymprzykłademjestzimnica.Jeżelichoroba
pojawiasięponowniepookresiezupełnegoustąpieniaobjawów,określamytojako
nawrótlubwznowę(recidiva).Powikłanie(complicatio)jestnową,tj.osobną,chorobą
powstającąwskutekzmianskojarzonychzpostępeminnejchoroby,jużwcześniejsię
rozwijającej.Odpowikłanianależyodróżnićwspółistnieniechorób,októrymmówimy
wtedy,gdyniesąonezesobąpowiązaneprzyczynowo.
Zejściechorobyzależyodjejprzyczyn,mechanizmówopornościowychiprzy-
stosowawczychustrojuorazodstosowanegoleczenia.Możetobyćwyzdrowienie
zupełne(tzw.powrótdostanunienaruszonego:restitutioadintegrum)lubwyzdro-
wienieczęściowe,czyliniezupełne,zpozostawieniemtrwałychnastępstwchoroby
(restitutiocumdefectu);przykłademtakiegobiegusprawymogąbyćzmianyana-
tomicznezastawekiwadasercapoprzebytymzapaleniuwsierdzia.Niekiedywyzdro-
wienieniezupełnewiążesięzprzejściemchoroby–dynamicznegoprocesupatolo-
gicznego–wustabilizowanystanpatologiczny;jakoprzykładmożnapodaćutratę
kończynywskuteknp.urazumechanicznego.Pozakończeniugojeniakikuta(któryto
okresodpowiadachorobie),chorypozostajejużstalekaleką(stanpatologiczny),choć
pozatymmożecieszyćsiędobrymzdrowiem.
39
