Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wzgórze
Wzgórzejestośrodkiembardzozłożonymanatomicznieiczynnościowo.Ma
licznepołączeniazwielomastrukturamiOUN(przedewszystkimzdrogamiczucia,
podwzgórzem,układemjąderpodkorowych,móżdżkiemikorąmózgu–teostatnie
mającharakteraferentny).Pełnifunkcjękontroleraimpulsówpodążającychdokory,
scalającposzczególneinformacje,torujeimtakżepierwotnezabarwienieuczuciowe–
przyjemnelubnie.Wewzgórzu,jaksięwydaje,powstająpromotorytakichuczuć,jak:
lęk,wstręt,niechęć,satysfakcjaiprzyjemność.
Wzakresieukładuruchuwzgórześciślewspółpracujezukłademjąderpod-
stawyimóżdżkiem,dziękiczemuruchjesttakżenadzorowanywjegowłasnychpętlach
sprzężeniazwrotnego.Uszkodzeniewzgórzawpływazatemzarównonamotorykę
(możewywoływaćtzw.ruchyprzymusowe–tiki),układczucia(patrzniżej),jakisferę
psychiki(przesadnadrażliwość,lęki,niecierpliwość).
Móżdżek
Móżdżekanatomicznieskładasięztrzechczęści:robakaidwóchpółkul.Peł-
niącfunkcjęośrodkakoordynującegoruchyinapięciemięśniowe,pozostajewścisłym
związkuzukładempiramidowym,układemjąderpodstawy,drogaminieuświado-
mionegoczuciaproprioceptywnego(rdzeniowo-móżdżkowymi)iośrodkamizmysłu
równowagi.Taksamojakwkorowympoluruchu,takżewkorzemóżdżkumożna
wyróżnićprezentacjeposzczególnychczęścinaszegociała.Abstrahującodpodziału
anatomicznego,napodstawiedanychfilogenetyczno-czynnościowych,wmóżdżku
możemywyróżnićtrzyczęści:
1)pramóżdżek,któregoczynnośćwiążesięzrównowagąciałaiściśleznią
związanąkontroląruchówgałekocznych;stądlicznejegopołączeniazczę-
ściąprzedsionkowąnerwuprzedsionkowo-ślimakowegoiukłademjąder
podstawy;wprzypadkujegouszkodzeniadominujązaburzeniarównowagi
izawrotygłowy,
2)móżdżekstary,czynnościowopowiązanyzregulacjąnapięciamięśniowe-
go,szczególniezwiązanegozpozycjąciała;malicznepołączeniazośrod-
kamiruchowymiiczuciowymikorymózguorazrdzeniakręgowego,atakże
zukłademjąderpodkorowych;jegouszkodzeniewiążesięzazwyczajzob-
niżeniemnapięciamięśniowego,
3)móżdżeknowy,stanowiącyblisko90%korymóżdżku,jestzwiązanyzko-
ordynacjąruchówcelowychoraztejgrupyruchówdowolnych,którenie
wymagająpełnegozaangażowanianaszejświadomości,półautomatycznych
(wyuczonych,np.chodzenie);poprzezjądramostumalicznepołączenia
zkorąmózgu,aletakżezjądramioliwki(azatemdrogąoliwkowo-rdze-
niową);wuszkodzeniachtejczęścizostajeupośledzonaczynnośćposzcze-
gólnychgrupmięśni,zgodniezichprezentacjąwkorzemóżdżku.
Jestzatemoczywiste,żeuszkodzeniemóżdżkuklinicznieprzejawiasięwie-
lomaobjawami,którewymienionoponiżej(przyczym,zewzględunapodwójne
skrzyżowaniedrógmóżdżku,dysfunkcjaobejmujetęsamąpołowęciała,poktórejznaj-
dujesięognisko):
1.Zaburzeniarównowagi,przejawiającesiętrudnościamizutrzymaniem
postawyikierunkuruchu,chodemnaflszerokiejpodstawie”,zataczaniem
sięitendencjądopadaniaflnastronęogniska”(wbok,wkierunkuuszko-
dzonejpółkulilubdotyłu,wuszkodzeniachrobaka).
73
