Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
greckimwyrazemdiabetes,adojęzykapolskiegoodpowiedniktejnazwynmoczów-
kanwprowadzonowieleseteklatpóźniej.Przezwielewiekówwyróżnianomoczówkę
cukrową(diabetesmellitus,mel-miód)iprostą(diabetesinsipidus,insipidus-bez
smaku).Podziałtenwynikałzfaktu,żewpierwszejpostacimoczzawierałcukier,
awdrugiej-nie.Aprzecieżnieznanojeszczecukrówustrojowych,niewiedziano
oistnieniuglukozyinieistniałychemicznemetodyanalizymoczu.Cechęmoczu
określanosmakiem;branomoczdoust.Obecnievdiabetesvtokonkretniecukrzyca.
Badaniapatomorfologiczneprzezstuleciaopierałysięnasporadycznymwyko-
nywaniusekcjizwłok.RozwójtychbadańnastąpiłdopierowXVIIIw.,kiedyJan
BaptystaMorgagniwykonałsamodzielniekilkasetbadańpośmiertnychipodjąłpierw-
sząpróbęusystematyzowaniaobserwacji.Badaniaautopsyjnewmasowejskalikon-
tynuowanoodpoczątkuXIXw.Byłtookreswprowadzanianowychmetodbadaw-
czych:opukiwaniaiosłuchiwania.Porównywanozjawiskaopukoweiosłuchoweze
zmianamiwykrywanymipośmiercichorego.Możnatuprzytoczyćnp.porównanie
cechchorychpłuczwynikiemopukiwaniaklatkipiersiowej.Sąprzypadki,kiedy
puszyste,powietrznepłucozamieniasięwnarządlity,przypominającymakrosko-
powowątrobę.Dziejesiętak,ponieważpęcherzykipłucnezawierająwtedyzamiast
powietrzawłóknik,ciałostałe.Jesttotypowedlazapaleniapłuc.Chorydusisię.
Jednocześnieopukiwanieujawniastłumienieodgłosu.Innyprzecieżdźwiękwydaje
ostukiwanypustygarnek,ainnytensamgarnekwypełnionywodą.Opukiwanie
iosłuchiwaniebyłowXIXw.ipóźniejpodstawowąmetodądiagnostyki,uzasadnia-
nąwynikamibadańpatomorfologicznych.WpoczątkuXXw.nowąpowszechną
metodądiagnostycznąstałosięprześwietlaniepromieniamiRoentgena(radiologia).
Wynikibadańporównywanozezdjęciami-innyjestbowiemobrazzapaleniapłuc,
ainny-rakapłuca.
Nietylkoopisywaniezmienionegonarząduprzyczyniałosiędopostępumedycy-
ny.Równieważnebyłokojarzeniezesobązmianwróżnychnarządach.W1832r.
Brightzauważył,żezmniejszonymchorobowonerkomtowarzyszypatologicznezgru-
bieniemięśnialewejkomoryserca.Niewiedziano,dlaczegotakjest.Sprawawyja-
śniłasię30latpóźniejpowynalezieniuaparatudomierzeniaciśnieniakrwi.Wopi-
sywanymprzypadkubyłoonopodwyższone,cowynikałozchorobynerek,awtór-
niezwiększałopracęmięśnialewejkomoryiwymuszałojegoprzystosowawczyprze-
rost.Długoteżnierozumiano,dlaczegołagodnygruczolakkorynadnerczybardziej
wiążesięznasilonągruźlicąniżnadnerczaniezmienione.Dopierowykryciestero-
idównadnerczowychzmniejszającychodpornośćuzasadniłotęzależność.Rozwój
endokrynologiiiimmunologiiwyjaśniłwięcejrozmaitych,zdawałobysiębezsen-
sownychpowiązań.Dlalekarzyipielęgniarekwynikastądważnywniosek:niebój-
mysięsamodzielnegomyślenia.Naszespostrzeżeniamogąbyćczęstoniezrozumia-
łedlanassamych,ponieważmogliśmypopełnićbłądwocenielubteżdotrafnego
rozumowaniazabrakłoniewykrytegojeszczewiążącegoogniwa.
Pośmiertnaocenamakroskopowajestpotwierdzanabadaniemmikroskopowym
wycinkównarządów(histopatologia).
Badaniepośmiertne(autopsja),choćbardzoważne,obecnieczęstoniedoceniane,
pozwalanadokonywanieistotnychspostrzeżeńprzyczyniającychsiędopostępu
wtejdziedzinie.Oczywiściebadańtakichniewykonujesięcodziennie,natomiast
codzienniekonfrontujemyrozpoznanieklinicznezestanemfaktycznym.Klinicysta
sięuczy:jeżelidobrzepostawiłrozpoznanie,utwierdzasięwswojejwiedzy,jeżeli
źle-więcejtegobłęduniepowtórzy.
18
