Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
B.Jodłowska,Pedagogikasokratejska,Kraków2012
ISBN:978-83-7587-969-8,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2012
2.KwestiaźródełirekonstrukcjipedagogicznejmyśliSokratesa
Niemożetegooddaćpapier,ajeżelijeszczedialogzapisanyjestpopewnym
czasie,tosytuacjajestpodwójnietrudna.Niebędziemytumówiliosłabejpa-
mięcilubinnychutrudnieniachwoddaniuprawdyhistorycznej,jakchociażby
wynikającychzesłabościintelektu.Wielubadaczysądzi,żeztegowłaśniepo-
wodubardziejprawdziwymźródłemwiedzyoSokratesiesądialogiPlatona,
najznakomitszegoucznia,niżdialogiiinnepismaKsenofonta.
WniniejszymopracowaniudopoznaniapedagogiiSokratesaposłużą
namprzedewszystkimDialogi(najczęściejwczesneutwory)Platona,aletakże
PismaSokratyczneKsenofonta,innegoucznia,rzadziejdoceniane.Wnaszym
przypadkumająonerównieżdużąwartość,ponieważwydajesię,żewwięk-
szymstopniupozwalajązrozumiećpraktycznywymiarrozmówidziałania
pedagogicznegoSokratesa,mającyprzecieżdlapedagogikiistotneznaczenie.
WDialogachPlatona,tychnajwcześniejszych,widaćwpływSokratesa.Wnich
najbardziejutożsamiłsięPlatonzeswoimnauczycielem,stąd,jakjużbyła
mowawcześniej,trudnośćoddzieleniaideiSokratesaodtwierdzeńjegoucz-
nia.Jednakdasięuchwycićpewienstaływzórdialogowania,którymożnatu
nazwaćkodem,pojawiającysięregularniezarównowpartiachelenktycznych
dialogów,jakitypowomajeutycznych8.
JednymzpodstawowychpojęćwpedagogiceSokratejskiejjest„mądrość”,
warunkującazkoleiwybórdobra.Wjejdefiniowaniubędziemysięopieraćrów-
nieżnafilozofiiArystotelesa,aszczególnienajegoMetafizyce9.Komediopisarz
ArystofaneskrytykujeSokratesawswoichkomediach,wszczególnościwko-
mediiChmury.Równieżtoźródłojestważnedlawyrobieniasobiewłaściwego
zdanianawielesprawzżyciafilozofa.Stanowiono,jaksięwyraziłKierkegaard,
„niezbędnykontrastdlakoncepcjiplatoŃskiej”10,którywymuszarefleksję
iniewątpliwieotwieranoweperspektywybadań.Trzebajednakprzyznać,że
Arystofanesowskikomicznyportretmaniestetyczasemwręcztragicznywy-
miar,jeżeliweźmiesiępoduwagęcałokształtuszczypliwychwątkówwprowa-
dzającychzamętidezinterpretację.Nasuwasiępytanie,dlaczegoArystofanes
touczynił.Czywmyślzasady,żewielkacnotaośmieszeniasięnieboi?Czy
ironiaArystofanesabyłaelementempolemicznymwobecodchodzącegoświa-
ta,aSokratesświetniesiędotegonadawałjakodziwak,nowator,ironistaico
ważne–umiejącyzachowaćdystansdokrytyki?
Dopieroteczteryźródłarazempozwalająnaspojrzeniepełniejsze,conie
znaczyniewymagającewielkiejostrożnościwformułowaniuprawd,przede
27
8Wyjaśnienieelenktykiimajeutykibędziemożliwedopierowdrugiejczęścipublikacji.
9Arystoteles,Metafizyka,przeł.K.Leśniak,Warszawa2009.
10S.Kierkegaard,OpojęciuironiiznieustającymodniesieniemdoSokratesa,przeł.A.Dja-
kowska,Warszawa1999,s.125.
