Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
46
IIHistoryczno-kulturowepodstawyrozwojunowożytnej…
ichgłównymzadaniemmiałabyćpoprawaosadzonychtamosóbprzez
pracę.Istotnąrolęideowąwrozwojusystemupenitencjarnegoodgrywały
teżdoświadczeniazkarąwprawiekościelnym.Jaksięwkrótceokazało,
miałyszczególnieoddziaływaćnareformypenitencjarnewEuropie
przezprzykładpraktycznegoichstosowaniawprzeważającejmierze
protestanckiejnowejrepubliceamerykańskiej.
Narodzinypolitykipenitencjarnej
Powszechnieuważasię,żehistorianowożytnychwięzieńzaczynasię
zwprowadzaniemwnajszybciejrozwijającychsięgospodarczokra-
jachEuropyodpołowyXVIw.domówpracypoprawczejdladrobnych
przestępcówiosóbzakłócającychporządekspołeczny.Powstanietych
instytucjiwiązanozdynamicznymrozwojemmanufakturwdużychmia-
stach,wktórychsłabłytradycyjneformykontrolispołecznej.WPolsce
pierwszyzakładtegorodzajuotworzonowGdańskuw1629r.
100
Cechącharakterystycznątychzakładówbyłnaciskkładziony
napracęjakoformęumoralnieniaidostosowaniaosadzonychdowyma
-
gańrynkupracy.Umieszczaniwnichpracowaliprzedewszystkim
wmanufakturach.OdprzełomuXVIIIiXIXw.zaczętocorazczęściej
tworzyćkolonierolnedlajednostekniedostosowanychspołecznie
101
.
Byłatowięcizolacjawceluorganizacjipracyprzymusowej.Pracata
wmiaręmożliwościmiałabyćdochodowa.Przedewszystkimjednak
osadzeniewtychdomachipóźniejwkoloniachrolnychmiałosłużyć
wytworzeniunawykuiumiejętnościciężkiejpowtarzalnejpracy.Wtym
sensiemiałotobyćoddziaływaniewychowawcze.Większośćtegorodzaju
100Por.wszczególnościDarioMelossi,MassimoPavarini,ThePrisonandthe
Factory(40thAnniversaryEdition).OriginsotthePenitentiarySystem,PalgraveMcMillan,
London2017,szczególnies.27-143;JarosławUtrat-Milecki,Kara.Teoriaikultura
penalna...,op.cit.,s.165-179iin.
101SzczególnezasługidlatworzeniatakichkoloniirolnychmiałCharlesLukas,
francuskipropagatorsystemuprogresywnego,wysokifunkcjonariuszfrancuskiej
służbywięziennejwlatach1830-1850.Tylkowlatach1840-1850weFrancjiudało
sięutworzyćponad50rolniczychkoloniipenitencjarnych,por.HenriGaillac,
Lesmaisonsdecorrection1830–1945,Cujas,Paris1991(wyd.1:1970),s.71-75.
