Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
W2022rokuprzypada200.rocznicaurodzinLeonaCien-
kowskiego,wybitnegoPolaka,światowejsławyuczone-
go1,któregożyciebyłoprawdziwympotwierdzeniemłacińskiej
sentencjiperasperaadastra.Cienkowski,pomimosłabego
zdrowiaiczęstoborykającsięzlosem,dziękiwytrwałości,pra-
cyizamiłowaniudobadańnaukowychzdobyłzaszczytnąpo-
zycjęwnauceświatowej,pracującjednakzdalaodojczyzny2.
NiestetywładzaImperiumRosyjskiegopoklęscepowstania
styczniowegozjeszczewiększąagresywnościączyniławszyst-
ko,żebyPolacyniemoglibyćzatrudnianinawetnazrusyfiko-
wanychuczelniachKrólestwaPolskiego.WbrewtemuCienkow-
skiprzezcałeżycienazywałsiebie„warszawiakiem”
,marzył
oWarszawie.Nigdyniezapominałoswoimmieścierodzin-
nym:„Warszawazawszestoimiprzedoczymajakoprzytułek
nadalekimhoryzoncie,aletracęnadzieję,żebymkiedykolwiek
doniegodopłynął”3.
LeonCienkowski–mikrobiolog,botanik,bakteriolog,po-
dróżnik,uczonyteoretyk,uczonypraktyk,utalentowanydydak-
tyk,jedenznajwybitniejszychówczesnychprotistologów–zaj-
mujeczołowemiejscewgroniepolskichnaukowcówdziałających
wokresiezaborównasławęswojejnieistniejącejojczyzny.Co
więcej,jestuznawanyzajednegoznajważniejszychbiologów
XIXwieku,któryprzedmiotemswoichbadańnaukowychprowa-
dzonychnaszerokąskalęuczynił„najniższeustroje,amianowi-
ciebakterie,śluzowce,glony,spośródpierwotniakówNoctiluca
orazwymoczki”4.Jednymzjegowybitnychosiągnięćbyłouzy-
skanienaterenieImperiumRosyjskiego,niezależnieodLouisa
Pasteura,szczepionkiprzeciwwąglikowi.
18
1Z.Łukawski,LudnośćpolskawRosji1863-1914,Wrocław1978,s.170.
2B.Hryniewiecki,СienkowskiLeon,[w:]Polskisłownikbiograficzny,t.4/1,
z.16,Kraków–Warszawa1938,s.50.
3A.Wrześniowski,LeonCienkowski.Wspomnieniepośmiertne,„Wszech-
świat”1887,t.6,nr48,27listopada,s.758.
4G.Brzęk,HistoriazoologiiwPolscedor.1918,cz.3:Materiałydohisto-
riiośrodkawarszawskiego,Lublin1955,s.74.
