Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Doczegosąpotrzebnemetapercepcjaorazpoczucietransparentnościwłasnejosoby?
własnejosoby,natomiastjednostkioindywidualistycznejtożsamościmogątrak-
towaćtransparentnośćJajakostannaruszającyichautonomię.Poczucietranspa-
rentnościmożeredukowaćpotrzebębezpośredniego,werbalnegokomunikowa-
niawłasnychstanówpsychicznych,którewydająsięwidocznebezsłów.Iluzja
transparentnościmożewięcstanowićwygodneusprawiedliwieniepowstrzymy-
waniasięodekspresjiwłasnegoJa,zwłaszczagdyuznajesięprymatgrupynad
jednostką,aswojepotrzebytraktujejakomniejważneodinteresówgrupy.
BadaniaKito(2005)pokazują,żewróżnychrodzajachrelacji(koleżeńskich,
intymnych,jedno-idwupłciowych)studencijapońscywywodzącysięzkultury
kolektywistycznejbylimniejotwarciniżstudenciamerykańscyreprezentujący
kulturęindywidualistyczną.Komunikowaniewłasnychemocji,potrzebiopinii,
czyliotwieraniesięprzedinnymi,opierasięnauznaniuważnościwłasnejosoby
orazprawadoekspresjiswojegoJa,niezależnieodinteresówpartnera,dlatego
teżtokulturaindywidualistyczna,dającapierwszeństwoprawomjednostkinad
prawamigrupy,sprzyjaotwartościinterpersonalnej,atradycyjnakulturakolek-
tywistycznawtłaczającajednostkęwdziałanianarzeczwspólnoty-jąogranicza.
Studencijapońscyprawdopodobnieuważali,żeniewypadawielemówićosobie,
awłaściwymsposobemzachowaniajestdomyślaniesię,czegopotrzebująinni.
Sąsytuacje,wktórychludzie,niezależnieodróżnicindywidualnych,pragną
ukryćswojeemocjeicechy(np.wady),ponieważobawiająsię,żeichwidocz-
nośćwpłynienegatywnienaocenęichosoby.Naprzykładchłopakumawiający
sięnapierwsząrandkępragnieukryćzakłopotanieprzedswoimikolegami,po-
dobniepoczątkującyaktorzawszelkącenęniechcenasceniepokazaćtremy.
Wsytuacjachekspozycjispołecznejludziepragnąukryćswojezdenerwowanie,
jednakzpowoduiluzjitransparentnościsąprzekonanionieefektywnościtakich
starań.Przekonanieowidocznościwłasnegozdenerwowaniadziałaparaliżująco
nazachowanie:wbadaniachSavitsky’egoiGilovicha(2003)osobyotrzymu-
jąceinformację,żelękjestmniejwidoczny,niżsądzą,dokonywałyatrakcyj-
niejszegowystąpieniapublicznegoniżosobyzgrupykontrolnej(ulegająceiluzji
transparentności).
Poczucietransparentnościniechcianychemocjiograniczamożliwośćkreowa-
niapożądanegowizerunkuwłasnejosoby(Schlenker,Wowra,2003).Jednym
zpodstawowychwarunkówskutecznejautoprezentacjijestjejwiarygodność.
Osobyprzekonane,żeichwnętrzewyciekanazewnątrz,np.widocznyjestlęk,
smutekczybrakwiedzy,niemogądokonaćpożądanejautoprezentacjikreującej
wizerunekosobypewnejsiebie,pogodnejczykompetentnej,gdyżitak-wich
przekonaniu-otoczeniebędziewiedzieć,żejestinaczej.
Poczucietransparentnościmożerównieżpociągaćzasobąnegatywnekonse-
kwencjedlazachowańpomocnychwsytuacjikryzysowej.MilleriMcFarland
(1987)jakopierwsizaproponowaliwyjaśnieniekumulacjiignorancji(Latané,
Darley,1968)zapomocąiluzjitransparentności.Powszechnieludzieprzece-
niajątransparentnośćemocji-uważają,żeprzeżywaneemocjesąwidoczne
