Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
węchowezawierającetosamobiałkoreceptorowedokonują
projekcji(zapachu)wtosamomiejsceopuszkiwęchowej,tworząc
mapy(
epitopemaps
).Jesttotzw.chemicznateoriawęchu,która
opierasięnaodkryciudwojgawybitnychnaukowców–LindyBuck
iRichardaAxela,laureatówNagrodyNoblawroku2004zaprace
nadwęchem20.
Zmysłwęchułatwoulegaadaptacjiihabituacji.
Receptorywęchowesąwstaniewtakimstopniu
przystosowaćsiędozapachówzarównoprzyjemnych,jak
ibardzoniemiłych,takżeponiedługimczasieprzestają
jewyczuwać.WprzytaczanychprzezLiweiaWanga,
VeronicęWalker,HaręSardi,CarinęFraseriTima
Jacoba21badaniachstwierdzono,żechociażosobajużnie
jestświadomaodczuwaniadanegozapachu(habituacja),
toreceptorynadalprzekazująinformacjęwęchową
domózgu,którypóźniejniżnosprzestajeczućzapach
(jesttoprocesadaptacji)22.Adaptacjatajestjednak
drogądwukierunkową–kiedyzniknieźródłozapachu,
naszawrażliwośćstopniowopowraca23.
Innąszczególnąwłaściwościązmysłuwęchujestto,
żeneuronywęchowestosunkowoszybkoulegają
degradacji(pojednym,dwóchmiesiącach).Mająone
jednakrzadkospotykaną,wodniesieniudokomórek
nerwowych,silnązdolnośćdoregeneracji24.Zmysłwęchu
łatwoulegateżwarunkowaniuklasycznemu,toznaczyjuż
pojednejpróbie(wąchanialubsmakowania)może
wystąpićawersja,np.napewnesubstancje25.
Możnawtymmiejscujedynienadmienić,
żezaburzeniawęchudająsięzaobserwować
wschizofrenii,psychozachhalucynacyjnych,wstanach
zaburzeńumysłowych,jakrównieżwchorobach
neurozwyrodnieniowych.WchorobieAlzheimeraczęsto
stwierdzasięwczesnydeficytwykrywaniaiidentyfikacji
zapachów,któreoznaczająwprowadzeniepierwszych
zakłóceńpoznawczychikomunikacjizotoczeniem.
Opuszkawęchowa,jakrównieżinnestrefy,wktórych
węchuczestniczy,uwidaczniająpoważneanomalie.
OsobychorującenaHuntingtona,Parkinsona
