Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ifizykE.E.Freestwierdził,żeniemalwszystkiereakcje
nazapachwynikajązwpływuemocjinatęczęśćnaszego
umysłu,którąnazywasię
„nieświadomością”11.Podobnegozdaniabyliantropolog
społecznyKateFoxorazpsychologowie:BettinaPause,
StevevanTollerczyRachelHerz12.
Szczególnieciekawewydająsiętuindywidualne
skojarzeniamiędzywoniąikonkretnymiwspomnieniami.
Mimożewostatnichlatachdokonanonaświeciewiele
niezwykłychodkryćzwiązanychzfenomenempamięci
węchowej13,aichwynikiskłaniajądoprzyznania
wyjątkowejroliwęchuwprocesachpamięci,topierwszy
literackiopiszwiązkumiędzyzapachemapamięcią
przypisujesięnajczęściejMarcelowiProustowi.
Poruszającawswejtwórczościproblematykęnaukową
eseistkaJanahLehrerstwierdziła,żeProustukazał
„podstawoweprawdy”natematpamięci,azwłaszczajej
silnyzwiązekzpowonieniem14.NazywanyprzezDiane
Ackerman„znawcązapachów”15,tropicielem„śladów
zapachowychwiodącychprzezdżunglęprzepychu
iwspomnień”16,miałjednakProustlicznych
przeciwników.Długoprzedstworzeniemsłynnej
„proustowskiejmagdalenki”efektprzywoływania
wspomnieńprzezzapachstosowanybyłwliteraturze
amerykańskiej.SiedemdziesiątlatwcześniejEdgarAlan
Poenapisał,żezapachymająwszczególnąmoc
wpływanianaczłowiekaprzezskojarzenie;mocróżniącą
sięzasadniczoodtejzwiązanejzprzedmiotami
oddziałującyminadotyk,smak,wzrokisłuch17.W1851
rokuNathanielHawthornewyraziłtensampogląd
wpowieścizatytułowanej
TheHouseoftheSevenGables
(
DomoSiedmiuSzczytach
),asiedemlatpóźniejOliver
WendellHolmeswzbiorzeesejów
TheAutocraftofthe
BreakfastTable
równieżzwróciłuwagęnaznaczenie
pamięciwęchowej18.ZkoleiprofesorgermanistykiMarc
A.WeinerpodejrzewałProustaozaczerpnięciepomysłu
zmagdalenkąodRichardaWagnera.ZdaniemWeinera,
maczanawherbaciemagdalenkatonicinnegojak
