Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MICHAELBRÖTJE
istnienia.Stematyzowaniewprocesiewidzeniaobuokreślającychjemomentów:
Jainieskończoności,pociągazasobąnieuchronnieto,żewidzdoświadczawe
wszystkichobrazachCourbetawciążtakiejsamejkońcowejsytuacjiodwrócenia,
wktórejwidzeniezwiązanezJapozbawionejestzwiązkuzdalszym,płaszczyzno-
wymrozwojemtreści,jakodokonanegozasprawąnieskończonościoddzielenia
czasuswojegoistnieniaodczasuprzyszłości,aprzetojakoodesłaniadowłasnej
śmiercijakotrwałegoprzeznaczenia.Ponieważdoświadczenietojestimmanent-
nąkonsekwencjąsamegoprocesuwidzenia,bysięurzeczywistnićwobrazienie
potrzebujekoniecznie„motywuśmierci”(takiegojakobumarłedrzewowMozie
podFreyr)–znajdujeoglądoweoparciewsubiektywnych,emocjonalnychjako-
ściachwyrazowychiwyglądowych,któredlawidzarzeczyuzyskująpodwpły-
wemtegodoświadczeniawzrokowego:wizolacjiposzczególnychprzedmiotów
odzwiązanegozpłaszczyznątła,wrosnącejnieostrościprzedmiotów,niejasności
ichstosunkówprzestrzennych,wodciąganiuspojrzeniaod„nośnikówżycia”
,ta-
kichjakdrzewaczysarny,odhistorycznychnarzędziczłowieka,takichjakłodzie,
odrozświetlanejdaliprzezwymykającysiępierwszyplan,wrozpadziecielesności
materii,zatraciewertykalnejenergiipięciasięwzwyż,wrosnącej,udaremniającej
samopoznawczewidzenieciemności.Zasadniczyrysrezygnacjipowszechnie
właściwydziełomCourbeta,momentywyrazoweniewzruszonejpowagilubtłu-
mionegosmutku,nieodmiennieobecnewichwyglądzie-takżeiwłaśniewtedy,
gdysameprzedmiotyuwydatniajązmysłowepięknoiżywośćformy–odsyłają
dooglądowegoznaczeniaparaboli,któreukazujewidzowiświatjakodlaniego
zgórystracony,przekraczającyjegoteraźniejszość.
ObrazyCourbetatematyzująświatprzedmiotowyjakonieustanniezmienia-
jącysię,zmysłowy,uzyskującyzjawiskowąpostaćwynikkonfrontacjimiędzysu-
biektywnościączłowiekaiobiektywnościąnieskończoności,emocjonalnązdol-
nościąJadoutożsamieniasięiniewzruszonąneutralnościąabsolutu,czasową
marnościąjednostkiibezczasowościąprzestrzeni.Tym,coczłowiekwnosidotej
konfrontacjiidziękiczemumożesięutwierdzićwswoimbyciuwobec„negatyw-
nego”przebieguparaboli,jestjegozdolnośćuczynieniaświataorganemodbija-
jącymjegozdolnośćemocjonalnegoprzeżywania,obdarzeniajegowłaściwości
zmysłowychjakościamiwyrazowymi,aprzetouchronieniagoprzedzupełnąbez-
sensownością.Tazdolnośćemocjonalnegoprzeżywanianiejestjakąśniestosow-
nąpłaszczyznąreakcjinaobrazyCourbeta,sposobnądosprowadzaniasztukido
poziomukiczu,leczwymaganymodwidzaudziałemwspełnieniusięichjako
sztuki.Udziałtenpoświadczaswoistośćczłowiekawobecnieskończonościotyle,
oilewżalupoutraconymświecierozwijaonwnimjednaktobogactwowyrazu,
któreświatzawdzięczaniesamemusobie,leczindywidualnemubogactwuprze-
żyćczłowieka.
108
