Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
PięćksiągTory.Komentarze
zdarzenie,odnotowanesłowoNajwyższegomawłaściwysobie
wkażdejparszyodcień,sens,tajemnicezanurzonewjednejca-
łości,jakąjestTora.Tymbogatszyjestkomentarz,impełniej
jegoautorzdajesprawęztejplastycznościikonkretności.Im
bardziejodnosisiędoszczegółówiznichwyrywatajemnice.
Imlepiejwczytujesięwsprzecznościczyniejasnościposzczegól-
nychprawbądźnauk.
Komentarzmusiodnosićsiędokanonicznegotekstu(zwo-
jów)TorykomponowanegoczyredagowanegomiędzyVwie-
kiemp.n.e.aIVwiekiemwspólnegoczasu.Zresztąnieoko-
mentarzsamwsobiewtymwszystkimchodzi,aleopowracanie
doźródła,doopowieści,dobiblijnegotekstu.(Żydzizresztąnie
używająsłowaBiblia,leczTanach,coobejmujeTorę,słowaPro-
rokówiPisma).
Komentarzjestnadbudowanynainnychkomentarzach.Ko-
rzystaznich,potrzebujeich.Nimisięinspiruje.Toryniesposób
czytaćbezprzewodników.Tekstydawniejidzisiajprzepisywa-
nejczydrukowanejKsięgibyłyotoczonelicznymiinterpretacja-
mi.Moimiprzewodnikamibylidawniiwspółcześnimistrzowie
żydowscy,możnarzecodważniintelektualiści,którzywnikali
iwnikająwsłowa,litery,znaczeniaTory.Nazywanisąmędr-
cami,aichautorytetuznawanyjestpodziśdzień.Zaryzyko-
wałbymstwierdzenie,iżudoskonalalioniToręwtymsensie,że
odnajdywaliwniejregularności,zasady,porządkowalichrono-
logięzdarzeń,wnikaliwniedopowiedzeniaizamilczenia.Mó-
wilijęzykiemprawa,nauketycznychiprzypowieścizwanymi
midraszami.
Próbowałemsobiesamemuipolskiemuczytelnikowiową
tradycjęczytaniaToryprzybliżyć.Byłotoiwciążjestdlamnie
wyjątkowoważne.Ważnesąrównieżdwatowarzyszącemi
przekonania,pierwsze:nuczyńzestudiównadTorącodzienną
praktykę”,idrugie:nRabiTarfonzwykłbyłmówić:niejesttwo-
imobowiązkiemzakończyćdzieło,aleniemaszprawaodniego
odstąpić”.
