Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
attachéwojskowywPetersburgu,generałMoulin:„Mostłączonywydałmisięnie
spełniaćwarunków,któremogązapewnićniezbędnąprzepustowośćprzy
przemarszupiechotyikonnicy”[15].NaBerlin.
Wdziedziniepostęputechnicznegonaziemiachpolskichniegdyśprzodowała
Anglia,późniejNiemcy.AlenadrugimmiejscuniezmienniepozostawaliFrancuzi
naczeleztymi,którzynadługozwiązalisięzPolską,jakorganizatornaszego
przemysłuwłókienniczego,słynnyinżynier-wynalazcaPhilippedeGirard,czy
pozostalinazawsze,jakFragetowie.Najpiękniejszepomnikiwarszawskie–księcia
JózefaiKopernika–odlewalibraciaGrégoire.Francuziwprowadziliwiele
innowacjitechnicznychwnaszymhutnictwie,przemyślewęglowym
imaszynowym.Piecemartenowskie,piecekonwertorowe,nowoczesnesystemy
wentylacyjneiwindytransportowewkopalniach,maszynyrolnicze.
Przylekturzepolskiego
Whoiswho
StanisławaŁozyzroku1938rzucasię
woczy,jakwieluwybitnychlekarzystudiowałoweFrancji.Wdziedzinie
medycyny,prawno-administracyjnejczyorganizacjiwojskawpływyfrancuskie
odgrywałyrolępierwszoplanową.
PostępowiprzychodzącemuznadSekwanysprzyjałpotężnysnobizm
naFrancję.Narzuconyongiśprzezpolskąarystokracjęiziemiaństwo,
podtrzymywanyprzezznacznączęśćinteligencji,spełniałonażpodrugąwojnę
światowąfunkcjęszczególną.
Otowydawca„KurieraWarszawskiego”,historykliteratury,FerdynandHoesick,
naoficjalnymbankieciefrancusko-polskimwParyżumówiłwlatachdwudziestych
XXstulecia:„WpływFrancji,podktórejmagnetycznymurokiempozostawaliśmy
zawsze[…]takbyłsilny,takwgryzającysięwnasząduszę,wnaszcharakter
narodowy,żeażzasłużyliśmysobiewcałejEuropienazaszczytnyprzydomek
«FrancuzówPółnocy»,żejęzykCorneille’aiRacine’a,takkaleczonyprzez
AnglikówiNiemców,stałsięniemaldrugimnaszymjęzykiemojczystym.Nawet
zaczęliśmygrzeszyćprzesadąwtymkierunku[…];niemadrugiegomiasta
naświecie,doktóregoPolacyjeździlibytakchętniejakdoParyża[…],niedosyć
zdajemysobieztegosprawę,żeParyżnietylkojeststolicąFrancji,ale
jednocześnieistolicąPolskiponiekąd,mianowiciePolskiduchowej,
intelektualnej”[16].
Zpojęciem„Francuza”wodczuciupolskim(zwłaszczakręgówintelektualnych)
długowiązałsię(czyjeszczedzisiajżywy?)świadomylubnieświadomykompleks
niższości,potęgowanyzestronyprzeciwnejnierzadkim,mówiąceufemistycznie,
przekonaniemowłasnejwyższości,francuskimetnocentryzmem.
Francuzwdawnowykutymstereotypietowolność,inwencja,umiaridostatek.
Francja–bankierEuropyporoku1871,azwłaszczawierzycielRosji,towywierało
potężnewrażenienadWisłą,nadNiemnem.Francuzitowinoikobiety(śpiew
opiniapowszechnawydzierżawiłaWłochom),towielkiświat.
Zkręgówelitarnych,bezkrytycznychwielbicieliFrancji,wywodzilisiępaplający
lepiejpofrancuskuniżpopolsku,piętnowanitakmocnoprzezpolskich
pozytywistów,RenédePustogłowscy.IchmiejscewXXwieku–oczymniedość
jeszczewiemy–corazczęściejzajmowaliRenéKowalscyczyLouisNowakowie:
dzieciemigracjizarobkowej.
OdokresumiędzywojennegopolskiestereotypyoFrancuzachzmieniająsiępod
wpływemlicznegowychodźstwazachlebem.Istotnebyłonietylkoto,iżPolonia
francuskaokołoroku1930liczyłapółmilionaludzi,alerównieżruchymigracyjne
Polska–Francja–Polska.ZemigracjizarobkowejpowróciłodoPolskiwlatach1920–
1939około300tysięcyPolaków.Poroku1945liczbęPolaków-repatriantów
zFrancji,którzy,jakwiadomo,skupialisięgłównienaŚląsku,szacowanonaokoło
