Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
zgodyspołeczeństwa(teoriazgody).Teoriazgody,obokteoriiprawaiteorii
suwerenności,składasięnatreśćpojęciakonstytucjonalizmu.Jednymznaj-
istotniejszychtematówfilozofiipolitycznejjestpytanieoto,dlaczegoiwjaki
sposóbjedniludziestająsiępoddanymidrugich?Patriarchaliścitwierdzili,że
podległośćjednychwobecdrugichuzasadniaływywiedzioneznaturyrelacje,
przypominające-jakdowodziłRobertFilmer-władzęojcanaddziećmi.Kon-
stytucjonaliściwidzielitoinaczej,przekonywali,żezobowiązaniepolityczne
wyrastazezgodyiżejedynierządyopartenazgodzierządzonychmogąbyć
uważanezaposiadającelegitymację.Teoriazgodyodwoływałasięzkoleido
pierwotnejumowy(theoriginalcompact)pomiędzyrządzącymiarządzonymi,
dającejpoczątekokreślonejformierządu38.
Przymierze,będącekluczowympojęciemdlabiblijnychIzraelitów
iwznacznejmierzerównieżdlaprotestantównurtukalwińskiego,wywar-
łoistotnywpływnakonstytucjonalizm,rozumianyjakokonstytucjonalizm
substancjalny,czylijakopewienzasóbprzekonańfilozoficznychipolitycznych
orazwartościmoralnych,nieobejmującyfunkcjonowaniainstytucji.Proces
budowaniaświadomościkonstytucyjnejwiązałsię,obokteoriizgody,rów-
nieżzrządamiprawa,naturalnegoistanowionego,ograniczającegorząd,oraz
zprzekonaniemosuwerennościludu39.Teologowieiduchowniprotestanc-
cy,teoretycyipraktycy,wsparliwysiłkitychmyślicielinowożytnych,którzy
próbowaliograniczyćprerogatywyrodzącegosięnowegotworupolitycznego
-scentralizowanegopaństwa,jegopretensje,wyrażającesięwewładzyabso-
lutnejreprezentowanejprzezosobękróla.Wyłanianiesiępaństwakonstytu-
cyjnegoniebyłozatemświeckąreakcjąobronnąnowoczesnościprzeciwśred-
niowiecznejkoncepcjiboskiejwładzykrólów,którąAlexanderS.Rosenthal
określiłjakooświeceniowymit40,leczwiązałosięzezmianamireligijnymi
ipolitycznymi,jakieprzyniosłareformacja.
Kategoriaprzymierzastanowiłaideoweźródłoograniczeniawładzyar-
bitralnej.Whistoriiludzkościistniałyróżnerodzajeporządkówpolityczno-
-prawnych.Wdużymuproszczeniuichhistorięmożnaująćjakohistorię
38
A.S.Rosenthal,CrownunderLaw.RichardHooker,JohnLockeandtheAscent
ofModernConstitutionalism,LexingtonBooks,Lanham-Boulder-NewYork
2008,s.XXVI.
39
Ibidem,s.XXV-XXVI
40
Ibidem,s.XXVI.
28
