Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PsychoanalityczneesejeLudwigaJekelsa
obceFreudowi,wpracyupatrywałjedyniepołowicznyśrodek
naneutralizacjędestrukcyjnychmocysuper-ego.Dałtemuwyraz
wkrytycznejuwadzenatematbudowaniaspołeczeństwakomu-
nistycznegowRosji23.Wedługniegonależyprzedewszystkim
wypracowaćnowepodejściedosferykulturowychnormiza-
kazówiwtensposóbzmienićtradycyjnąpostaćrelacjimiędzy
instancjamiego,super-egoiid.Wtedymożliwebędziewjakiejś
mierzezneutralizowaniedestrukcyjnychtendencjitkwiących
wsuper-ego.
ZkoleiwesejuPsychologialitościJekelsproponujepsycho-
analityczneujęciefenomenulitości.Wychodziodwskazaniana
dwieflozofcznetradycje,wktórychtenfenomenujmowany
byłwskrajnieodmiennysposób.Wpierwszejtradycjiwidziano
wnimwyrazegoizmuego(Arystoteles,Hobbes,Lessing,Nie-
tzsche).Wdrugiejupatrywanownimwyrazaltruizmujednostki
wrażliwejnacierpieniainnego(Empedokles,Hume,Rousseau).
NowespojrzenienafenomenlitościprzyniosłoujęcieFreuda,
którykontynuującpierwszątradycję,widziałwnimmasochi-
stycznąformęidentyfkacjiegozcierpiącyminnym.WedługJe-
kelsaztymujęciemFreudakorespondujesposób,wjakiudziec-
kapojawiająsięmasochistycznefantazjeobyciubitym24.
Równocześnieprzeciwstawiamuwłasnąpropozycjęspojrze-
nianafenomenlitości,któryokreślarelacjazobiektem.Źró-
dłemtegofenomenujestwedługniegolękkastracjiodczuwa-
nywsytuacji,kiedyinnemudziejesięnaoczachpodmiotujakaś
krzywda.Wtedylitośćpojawiasięjakorodzajreakcjiobronnej,
zczymzwiązanajestchęćniesieniapomocycierpiącemuinnemu.
23
Por.uwaginatentematw:S.Freud,Kulturajakoźródłocierpień,przeł.J.Proko-
piuk,Warszawa1995,s.60-63.
24
S.Freud,DDzieckojestbite”(Przyczynekdowiedzyopowstawaniuperwersjiseksualnych),
przeł.D.Rogalski,w:tenże,Charakteraerotyka,Warszawa1996,s.187-208.
32
