Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
pochodzącąodautoraiużywajączamiastnegatywniekonotowanego
słowa„szmugiel”neutralnegookreślenia„handel”,oczyściłbiografię
pisarzazniepożądanegowątkukryminalnego.Rozmyślneusunięcie
przemytniczegoepizodujestdobrymprzykłademcenzorskich
zabiegówpodejmowanychzarównoprzezpowojen​nych
leksyko​grafów,jakiredaktoróworaztłumaczytekstówofiar
Zagłady14.
SkorygowaniawymagateżpodanaprzezFuksainformacja
oformalnejświeckiejedukacjiZelkowicza.Oilewiadomościnatemat
jegoreligijnegowychowaniainaukiwjesziwachwKoźminku
iBłaszkachautor„Zdziennika”przekazałwiernie,aczzkonieczności
skrótowo(tylkolekturaarchiwalnejnotypozwalasiędowiedzieć,
żedochederuzacząłchodzić,mając3lata,jakowybitnieuzdolniony
jużwwieku9latstudiowałzdorosłymimężczyznamiGemarę
wkonstantynowskimbejtha​-midraszu,gdyż„wmiasteczkuniebyło
dlaniego[odpowiednich]mełamedów”),otylebłędnyjestzapis
oukończeniuprzezZelkowiczaseminariumnauczycielskiego.Wjego
odpowiedzinaankietęRejzenaczytamyprzecieżwyraźnie,
żeponiefortunnymszmuglerskimincydencieruszyłdoBłaszek,gdzie
jeszczeprzedwojną,jakoszesnastolatek15,uzyskałtytułrabina.
Zpowoduwojennegospustoszenianieznalazłtamjednakżadnego
zamożniejszegodobrodzieja,któryzgodniezżydowskimobyczajem
dałbywiktiopierunekubogiemu,leczzdolnemuuczonemuwPiśmie.
Niewiedząc,cozesobąpocząć,iniemającśrodkówdożycia,
posłuchałradyjednegozbłaszkowskichmaskilii„zabrałsię
donauki”16takintensywnie,iżdwalatapóźniej,podkoniec
1917roku,objąłposadęnauczycielskąwszkolepowszechnej
wLutomiersku.Oznaczato,żeZelkowiczmusiałsięsamodzielnie
przygotowaćdokońcowychegzaminówzdawanychjakoekstern,gdyż
warunkiemprzyjęciadotrwającegoniekrócejniżtrzylataseminarium
nauczycielskiego,czylizawodowejszkołyśredniej17,byłoświadectwo
ukończeniaszkołypowszechnej,któregożydowskimłodzieniecnie
miał.
JakonauczycielpracowałZelkowicztylkoniecoponadrok,
ponieważpouchwaleniuprzezSejmRzeczypospolitejpoboru
dowojskaroczników1896–1901(conastąpiłowmarcu1919roku)
wrazzinnymirekrutamizostałposłanynawojnępolsko​-bolszewicką.