Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wszystkimtym,connarodzone”lub,bliżejetymologii,nzasadzone”4.
Arche,którejposzukujemetafizyka,jestzaśtym,cocałąrzeczywistość
fizyczną(fysis)rodzibądźteżsadzi.Takwięcfizykawypływazmetafi-
zykiiwtensposóbdajesiędoniejsprowadzić.Aponieważarchenie
jestczymścałkiemoddzielonymodświata,metafizyka,którarozważa
takżepierwszązasadęwjejaspekciestwórczymiwładczym,obejmuje
rozważanianadstworzonąbądźteżwciążstwarzanąprzezniąipodle-
głąjejnaturą.Stądpierwsifilozofowiegreccy,którzyzajmowalisięme-
tafizykąsensustricto(ichbadaniaskupiałysięnaposzukiwaniuarche),
bylinazywaninfizykami”5,aichdzieła,wwiększościprzypadków,nosiły
tytułOnaturze(Perifyseos)6.Należypamiętać,żewtymsamymczasie
żyłPitagorasijegopierwsiuczniowie.RównieżPitagorasowiniektórzy
starożytniautorzyprzypisywalinapisaniedziełaotymtytule7.
Następniejakodwieoddzielnedziedzinywyróżniamwfilozofiipi-
tagorejczykówantropologięipolitykę.Przezantropologięrozumiem
szerokopojęterozważanianadczłowiekiem.Zjednejstronyjestona
związanazmetafizyką(ifizyką),ponieważczłowiekjestczęściąświata.
Antropologiaopisujejegomiejscewtymświecie,atakżezwiązkiztym
coponadnim.Rozważakwestiekonstrukcjipsychofizycznejczłowieka,
wszystko,codotyczyduszyczłowieka,jejnieśmiertelnościilosówpo
śmierci.Zdrugiejstronyantropologiazawierawsobieetykę,którajest
jużnietylkoopisową,aleteżnormatywnądziedzinąfilozofii.Jestona
związanazesferądziałania,aponieważczłowiekznaturyniejestdosko-
nały,rozważaniaetyczneskupiająsięnatym,czymwłaściwiejestludzka
doskonałośćijakczłowiekpowiniendoniejdążyć.Wtensposóbantro-
pologiaczęstoprzenikasięzpolityką,któraobejmujetesamekwestie,
alewodniesieniudoludzkiejwspólnoty.Dlatego,chociażjerozdzielam,
tojednakobydwutymdziedzinomfilozofiipoświęcamjedenrozdział,
4SłowofysispochodziodczasownikafÚw–sadzić,rodzić(zob.AGreek-English
LexiconCompiledbyH.G.LiddellandR.Scott,Oxford1996,s.v.fÚsi;).
5Zob.Teofrast,Physicorumopiniones;Arystoteles,Metaphysica986b14;1067a6;
1071b27.
6Zob.DLVIII,77;IX,5,SuidaeLexicon1002,14–15;1986,5.
7DLVIII6–7.
14
