Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
WojciechKlimski
kontrolipaństwa,jakitrudnościgospodarczesprawiały,żemiałonkarło-
watąformę.Ludziefaktycznieróżnilisięświatopoglądowo,chcieliurzeczy-
wistniaćodmiennestyleżycia,aleniedysponowaliwystarczającymiśrodka-
mifinansowymi,materialnymzapleczemiswobodąwyrażaniaprzekonań,
abytestylewpełnirealizować.Chcielipowoływaćinstytucjeiorganiza-
cje,któremiałybyćemanacjąichprzekonań,jednakwładzetędziałalność
ograniczały.Niemniejwielezowejprawdziwejróżnorodności(równieżre-
ligijnej)przetrwałoipoupadkuPRLzaczęłasięonapogłębiaćirozwijać.
Rozpoczęłasięewolucjawkierunkupluralizmureligijnegonamiaręspo-
łeczeństwponowoczesnychookrzepłejdemokracji.
Socjologowiewyjaśniają,żerozwiniętypluralizmreligijnycharaktery-
zujewielośćwartościinormreligijnych.Równocześnieniemajużuprzy-
wilejowanychinstytucjireligijnychireligii.Wspołeczeństwachtradycyj-
nychdominowałaokreślonareligiaizwiązanezniąorganizacje.Więźznią
byładziedziczonaiudziałwniejobowiązywałwszystkichczłonkówdanej
społeczności.Nieakceptowanojejindywidualnychkonstrukcji,ajeże-
lisięjużtakiepojawiły,totraktowanojewkategoriachdewiacji.Wspo-
łeczeństwachnowoczesnychsytuacjajestzgołaodmienna.Wpejzażuod-
niesieńdosacrumniematakichform,któreobowiązywałybywszystkich.
Owszem,niektóresąmniejlubbardziejpopularne,alezwiązekzniminie
jestpostrzeganyjakoobligatoryjny.Wtejsytuacjijednostkisązmuszone
dodokonywaniawyborówzpuliróżnychreligii.Realizująpostawęczło-
wiekawybierającego(homoeligens),azakresichwyborówjestszeroki–od
sferyaksjologicznej,normatywnej,doktrynalnej,teologicznejpomoral-
nośćipraktyki.Niemaznaczącychdeterminant,któreokreślałybyówwy-
bór.Anipłeć,aniwykształcenie,animiejscewstratyfikacjispołecznej,ani
losnieobligujądorealizowaniaokreślonejformyreligijności.Nieistnieją
jużoczywistescenariuszeżycia.Jednostkisązobowiązanedosamodzielne-
godecydowaniawtymzakresie.Dlategowsposóbwyraźnynaznaczeniu
tracireligijnośćkościelna,zyskujenatomiastsynkretyczna,kompilująca
substratyróżnychtradycji,orazreligijnośćselektywna.Zdrugiejstrony,
koniecznośćwybierania,wielośćdoktrynreligijnychiinterpretacjiprowa-
dządotego,żeinstytucjereligijnewchodząwsytuacjęrynkową,wktórej
konkurujązesobą,prezentującróżnorakieofertywcelupozyskaniawy-
znawców.Wtymduchuniekiedyupraszczająliturgię,wprowadzająnowe
