Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14|wstęp
zapomocąjednegoterminu–czasoprzestrzenią.Podejścietakieza-
kładadynamikęprzestrzeni,którazjednejstronytworzywarunki
dlaruchu,zdrugiejnatomiast–samasięzmienia,porusza
61
.Opis
zagadnieniachronotopuzawdzięczamypracomMichaiłaBachti-
na
62
,doktóregoustaleńodwoływaćsiębędąpóźniejbadaczetartusko-
-moskiewskiejszkołysemiotykikultury,zajmującysięproblema-
tykąprzestrzeniartystycznejwtakimujęciu,jakiejestprzedmiotem
badańwniniejszejrozprawie63.Jeżelijednakpojawiaćsiębędzie
umniezagadnienieczasuartystycznego,będzieonorozumianejak
faktartystycznyliteratury,jakoczasodtwarzanywutworachlite-
rackich64.
Podejmującproblematykęprzestrzeniartystycznej,niesposóbnie
zauważyć,iżwyobrażeniaprzestrzennestanowiąjedneznajważniej-
szychwyobrażeńoświecie.Takżeorientacjaczłowiekawświeciema
charakterprzedewszystkimprzestrzenny;nawetjęzyk,jakimsiępo-
rozumiewamy,zawierawsobiekategoriespacjalnejużnapoziomie
gramatyki
65
.JakzauważyliLakoffiJohnson,Wwiększośćpojęćpod-
stawowych,jakimisięposługujemy,mastrukturęjednejlubkilku
metafororientacyjnych”
66
.Każdapróbaopisuprzestrzeniartystycz-
nejwdzieleliterackimmusizatemtenfenomenWprzestrzenności”
życiaidziałaniaczłowiekabraćpoduwagę(choćzastrzegam,iżnie
jesttotematmojejrozprawy).
Jednymzaspektówtegoproblemujestsposóbpostrzeganiadanej
przestrzeniprzezbohatera(jakjąwidzi,cooniejmyśliitympodob-
ne)67.Danaprzestrzeńmożebyćprzedstawionanaprzykładjako
labiryntowaniezewzględunaswemimetyczneuwikłania,azaspra-
wątakiegojejodbioruprzezbohatera68(motywlabiryntuuOdojew-
skiegowystępujeprzedewszystkimwtymdrugimznaczeniu).Na
przestrzeńartystycznąskładająsięwięczarównoprzestrzeńprzed-
stawionaWobiektywnie”przeznarratoraodautorskiego,jakiwizja
tejprzestrzeniistniejącawświadomościbohatera(wtymtakże
przestrzeństwarzanaprzezaktymowypostaci69).Przestrzeńarty-
stycznawodróżnieniuodWobiektywnej”wykorzystujeróżnorod-
nośćsubiektywnejpercepcjiprzestrzeni(tosamozresztądotyczy
czasuartystycznego)70.
Zesposobempostrzeganiaprzestrzeniprzeznarratora(bohate-
ra)związanajestwprozienarracyjnejproblematykaWpunktówwi-
