Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WedługMumfordakażdemiastozachodniegoświatawmniejszymlubwiększym
stopniubyłonaznaczonesyndromemCoketown.Rewolucjaprzemysłowa,głównasiła
kreacjiwXIXw.,stworzyłajednocześnienajbardziejzdegradowanąprzestrzeńżyciową
wdziejachludzkości.Autoropisałpanującąwówczasekonomicznądoktrynęlesefery-
zmu,jakoprzyczynędegradacjiżyciamiejskiego,wktórymbudownictwo,podobnie
jakdostarczaniewodypitnejiinnesferyfunkcjonowaniamiasta(oczyszczaniemiasta,
transportpubliczny)opanowanebyłyprzezprywatneprzedsiębiorstwadziałającedla
zysku74.SpojrzenieMumfordanastanmiastwXIXw.niebyłojednostronnienegatyw-
ne.Autorzauważył,żewrazznowymiwynalazkamipoprawiłsięstansanitarnymiast
(odpołowyXIXw.),cowpłynęłonaobniżeniestatystykśmiertelności.Wtekstach
Mumfordapodkreślanejestznaczeniedziałalnościspołecznikównarzeczpoprawyhi-
gienywmiastachiedukacjinajuboższych(początkiichdziałalnościdatująsięwAnglii
napołowęXIXstulecia)75.Mumfordwswoichksiążkachwielokrotniewskazywałna
koncepcjęmiasta-ogrodu,jakonaprzełomowąideęwdziejachurbanistyki,ponieważ
zmieniałasposóbmyśleniaomieścieijegorolijakośrodowiskażycia.WedługMum-
fordakluczowymelementemideiHowardabyłozałożenie,żewspólnotamieszkańców
miastabędziewłaścicielemjegoterenów.Uważał,żebyłtopierwszykrokwiodący
doracjonalnegoplanowaniamiast,gdyżwykluczałzzałożeniaspekulacjęgruntami.
AspektspołecznyideiHowardapozostałwedługMumfordaniedocenionyidlatego
autorwypowiadałsięwielokrotniewswoichksiążkachiartykułachnarzeczpełnego
zrozumieniaideimiasta-ogrodu76.WesejuDTheGardenCityIdeaandModernPlan-
ningbyLewisMumford”(1945)dołączonymw1965r.dokolejnegowydaniaksiążki
HowardaDGardenCitiesofTomorrow”,ponownieprzypomniał,żepodstawowym
wkłademHowardawrozwójurbanistykiwspółczesnejbyłoDstworzeniezrównoważo-
nejwspólnotyspołecznejiwskazanie,jakiekrokinależałoprzedsięwziąćwźlezorgani-
zowanymizdezorientowanymspołeczeństwiedlarealizacjitegocelu”77.DziełoMum-
fordaniejestograniczonedokrytykikondycjiwspółczesnychmiast,którenadaljeszcze
wlatach60.XXw.niebyływedługniegowstaniepokonaćograniczeńmających
korzeniewstricteekonomicznympodejściudoichrozwoju,datującymsięodczasów
XIX-wiecznegoCoketown.Mumforddziękiswoimstudiomstarałsięustalićpodstawo-
wezasady,nabaziektórychDnasześrodowiskożycia-budynki,przedmieścia,miasta,
regiony-mogąbyćodnowione”78.Niebyłnadmiernymoptymistą,alepróbowałwska-
zywaćdrogipoprawykondycjimiast,koncentrującsięnaczynnikachekonomicznych,
społecznychipolitycznych,które,jaktwierdził,determinująformęmiasta.
Klasycznymtekstem,któregoautorograniczyłsiętylkointencjonalniedowyboruklu-
czowychzagadnieńdotyczącychpowstaniawspółczesnejurbanistyki,jestDSpace,Time
andArchitecturethegrowthofanewtradition”SiegfridaGiediona(1941)79.Giedion,
podobniejakMumford,pragnął,abyzrozumienieprocesówurbanizacjipomogłowwy-
74L.Mumford,TheCityinHistory…,s.517.
75L.Mumford,TheCityinHistory…,s.544.
76L.Mumford,TheUrbanProspect,NewYork1968,s.142-152.
77L.Mumford,TheGardenCityIdeaandModernPlanningbyLewisMumford(IntroductoryEssay);w:E.Howard,
GardenCitiesofTomorrow,Cambridge1965,s.33.
78L.Mumford,TheCultureofCities,London1945,Przedmowa.
79S.Giedion,Space,TimeandArchitecturethegrowthofanewtradition,Cambridge(1941,1949)1954.Polskiewy-
danie:Przestrzeń,czasiarchitektura,Warszawa1968.
WSTĘP
25
