Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP5
Kiedywroku1918przestałoistniećpaństwoHabsburgów,mające
zasobąwielowiekowąprzeszłość,wktórejbywałychwileświetne,
pełnechwaływojennejiosiągnięćwdziedziniekulturyicywilizacji,
żadeneuropejskimążstanuaniżadendziałaczpolitycznyniesądził,
żejesttotylkochwilowyupadek,żewprzyszłościbędziemożliwe
odbudowanietegotworupaństwowegomającegoprzecieżtak
utrwalone,wydawałobysię,tradycjehistoryczne.Polakamusiuderzyć
tozjawisko.Kiedybowiemupadałodawnepaństwopolskie,odrazu
wsamejchwilijegoupadkuzaczęłasięwalkaoodbudowaniedawnej
Polski.Walkatatrwałabądźzbrojnie,bądźwdziedziniepracy
uświadamiającejprzezkilkapolskichpokoleń.Oodbudowanie
państwaaustriackiego,podkoniecjegoistnieniazwanegomonarchią
austro-węgierską,niktsięnieupominałaniniktniewalczył.Wstolat
poupadkudawnejPolskiniemalkażdydalejpatrzącymążstanu
Europyzdawałsobiesprawę,żewskrzeszeniePolskileżyzawsze
wgranicachmożliwości,cowięcej,jestnawetbardzoprawdopodobne.
CzydziśposześćdziesięciulatachdzielącychnasodupadkuAustro-
WęgierjestktokolwiekwEuropie,ktobysądził,żeistniejeszansa
nawskrzeszenietegopaństwa,czysątacy,którzybychcielidlajego
odbudowaniapoświęcićsweżycie?
Powstajezatempytanie,gdzieleżyprzyczyna,iżmocarstwo
poprzeztylewiekówbędącejednymzdecydującychczynników
wEuropiezniknęłotakzupełniezmapypolitycznejiniktniemyśli
ojegoodnowieniu.Odpowiedźnatopytanieleżywjednym
zasadniczymzagadnieniu,któreróżniłoAustro-Węgryodinnych
mocarstwświata.Jesttozagadnienienarodowościowe.Istniały
iistniejąinnepaństwawielonarodowe,upadałytakiepaństwa,
