Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
narodowe,Niemcy,którzytowszystkoniejakomieligotowe,wcalenie
dokonaliświadomegowysiłku,abystaćsięnarodemwnowoczesnym
tegosłowaznaczeniu.Przeciwnie,właśniewśródNiemców
austriackichnajświatlejszejednostkiżywiłyuzasadnionąobawęprzed
nowoczesnymruchemnarodowym,przedtworzeniemsięnowoczesnej
świadomościnarodowej.Wyraziłtochybanajbardziejlapidarnie
wybitnypisarzijedenznajświatlejszychumysłówpierwszejpołowy
XIXwiekuwAustriiFranzGrillparzer,kiedyniejakoproroczo
powiedział:„Odhumanizmuprzeznarodowośćdobestialstwa”(Von
derHumanitätdurchNationalitätzurBestialität).Zdawałsobie
bowiemsprawęztego,żepókiludyaustriackiegocesarzaczująsię
tylkojegopoddanymi,pótymożeAustriarealizowaćideałypaństwa
oświecenia,awięcideałyogólnoludzkiegohumanitaryzmu.
PunktemzwrotnymwrozwojuAustriiokazałsięokresrządów
MariiTeresy(1740–1780)iJózefaII(1765–1790).Onistworzyli
nowoczesnepaństwoaustriackie.Dążeniemobojgatychwładcówbyło
stworzenienowoczesnegoscentralizowanegopaństwa,zlikwidowanie
przeżytkówstanowych,odebraniewładzyfeudalnymrządcom
poszczególnychprowincjiczyterytoriów,zerwaniezprzeżytkami
itradycjamiśredniowiecza–wduchuoświeceniairacjonalizmu.Ale
właśnieichreformy,ichinstytucjepaństwoweprzyspieszyłynarodziny
ruchównarodowościowychwśródludówmonarchii.
