Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Uwagiwstępne
11
ZnacznierzadziejomawianabyłaPodróżzezwróceniemuwagina
innejejaspekty.NależywymienićtupróbyKonstantegowojciechowskie-
go,którystawiałtępowieśćwjednymszereguzinnymiutworamisprze-
ciwiającymisięsentymentalnemuflwszechwładztwuuczucia”4.wlite-
raturzeprzedmiotuodnaleźćmożnarównieżanalizyPodróżyautorstwa
TadeuszaMikulskiegoiKazimierzaBartoszyńskiego,podkreślającejej
związekzproząpodróżnicząifakt,iżfabułazostałaopartanazapiskach
Skarbkazdzienników,któreprowadziłonpodczaswyjazdównaŚląsk
idoSaksonii5.Owedzienniki,PodróżsentymentalnaprzezFrancjęiWło-
chySterne’a,późniejszepowieścisentymentalne(choćbyNierozsądne
ślubyFeliksaBernatowiczaz1820rokuczypowstaław1810,awydana
dopierow1824rokuJuliaiAdolfLudwikaKropińskiego6)orazmłoda
tradycjapowieścistanisławowskiejtogłówneźródła,zktórychwyrosła
Podróżbezcelu.Skarbekczerpałznichwróżnymstopniuiwykorzysty-
wałjenarozmaitesposoby,stwarzającutwóroryginalnyfabularnie,zin-
teresującąkonstrukcjąnarracji,ajednocześniezawierającyjasneispójne
przesłanie.
PomimowieluniewątpliwychwalorówPodróżybezcelu,jejwartości
historycznoliterackiej,historycznojęzykowej,ciekawejfabułyidoskona-
łegohumoru,niejestonazbytznananawetosobomzajmującymsięli-
teraturązawodowo,azupełnieniemalzapomnianawśródprzeciętnych
czytelników.Przyczyntegozjawiskamożebyćbardzowiele,niejedyna
towartościowapowieśćdziewiętnastowieczna,któraprzestałaistnieć
wświadomościodbiorców.Niewątpliwiejednakgłównypowódbraku
zainteresowaniaPodróżąjestdużobardziejprozaiczny-brakkolejnych
oświecenia,Kraków2002,s.149;tenże,dwasternizmyFryderykaSkarbka,flRuch
Literacki”2009,z.6(297),s.479-497.
4Zob.K.wojciechowski,Przyczynekdodziejówreakcjiprzeciwwszechwładz-
twuuczuciaporoku1820,flPamiętnikLiteracki”IV(1905),s.275-278.
5Por.T.Mikulski,„Podobnydoyoricka”,w:tenże,Spotkaniawrocławskie,
wrocław1950;tenże,NotatkiśląskieFryderykaSkarbka,w:tenże,TematWro-
cław,wrocław1961;K.Bartoszyński,opowieściachFryderykaSkarbka,warsza-
wa1963,s.96-117.
6Zob.F.Bernatowicz,Nierozsądneśluby.listydwojgakochankównabrze-
gachWisłymieszkających,warszawa1820;L.Kropiński,JuliaiAdolfczylinad-
zwyczajnamiłośćdwojgakochankównadbrzegamidniestru,w:Polskiromans
sentymentalny,oprac.A.witkowska,wrocław1971.
