Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
¸
Procesyfonologiczne(fonetyczne)
15
—
wjęzykupolskim:
twój[tfuj],kwiat[kfjat],przyjaciel[p∫yjaćel],krzak
[k∫ak],hotdog[hoddok];
—
wjęzykuwłoskimniewystępuje;
●
bezpośrednia
,kiedysegmentysąsiadujązsobą,jakwprzytoczonychwcześ-
●
naodległość
niejprzykładach;
(tzw.dylacja):
—
wjęzykupolskimwystępujerzadkoiuchodziraczejzazabawneprzeję-
zyczenie,np.:rewolwerwymawianyjak[revorver]lub[levolver];pewną
odmianąasymilacjinaodległośćjesttzw.harmonizacjawokaliczna,prze-
jawiającasięwnastępującychprzykładach:uspokajaćwymawiany[uspaka-
jać],włączaćwymawiany[vwant
¸
∫ać].
—
wjęzykuwłoskimniewystępuje;
●
śródwyrazowa
imiędzywyrazowa,np.:
—
wjęzykupolskim:
kotbury[kodbury],lasduży[lazdu3y],chlebstary[hlep-
stary];
—
wjęzykuwłoskimniewystępuje;
●
podwzględemdźwięczności
(segmentuzyskujecechędźwięcznościlubją
traci),zob.przykładyprzytoczonewcześniej;
●
nosowa
,kiedysamogłoskanosowaprzyjmujemiejsceartykulacjispółgłoski
następującejponiejistajesięustna,np.:
—
wjęzykupolskim:
kąt[kont],pączek[pont∫ek],poczęstunek[pot∫enstunek],
¸
ręka[reŋka],porządek[po3ondek],zęby[zemby];występujetakżezjawisko
odwrotne,kiedytospółgłoskaustnastajesięnosową,np.:sens[ses],kam-
fora[kãfora],awans[avãs];
—
wjęzykuwłoskimniewystępuje;
●
palatalna
,występujewtedy,gdyspółgłoscetwardejntowarzyszy”spółgłoska
miękka,np.:
—
wjęzykupolskim:
moment[moment]—momencie[momenće],list[list]—
¸
liście[liśće],pasmo[pasmo]—paśmie[paśmje];ciekawymprzypadkiem
jestjednoczesnautratanosowościipalatalizacja,np.:pędzić[pendźić],kącik
¸
[konćik],sądzić[sondźić];zjawiskomamiejscewówczas,gdysamogłoska
¸
¸
nosowapoprzedzaspółgłoskęmiękką;
—
wjęzykuwłoskimniewystępuje.
2.4.1.1.Palatalizacja,czylizmiękczenie.Opróczasymilacjidźwięczności,pa-
latalizacjajestnajczęściejspotykanymprocesemwjęzykupolskim.
●
Wjęzykupolskimwyróżniasię
fonemymiękkieitwarde.Niektórezali-
czanesądowłaściwychfonemówmiękkich/ćźśdźp/,innesąwariantami
kombinatorycznymidanegofonemu(allofonami),np.[pasek]—[pjasek],
[pyw]—[piw],[marka]—[mjarka],[byw]—[biw],[veſ]—[vje],biały
—[bjawy],diabeł[djabew].Nazywasięjewariantamizmiękczonymi.Wję-
