Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wzaborzepruskimjużw1861rokupowstałpierwszypolskibankludowy
(nosiłonpoczątkowonazwę:TowarzystwoPożyczkowedlaPrzemysłowców
MiastaPoznania).W1913rokuwzaborzepruskimbyłyaż204polskiebanki
spółdzielczeisamopomocowe.Częśćztychbankówpracujedodzisiaj;obecnie
–główniejakobankispółdzielcze.Cechącharakterystycznąspółdzielczości
bankowejzaborupruskiegobyłoograniczeniedziałalnościkredytowejtylkodo
członków.Większośćpolskichbankówludowychzaborupruskiegoutworzyła
w1885rokuBankZwiązkuSpółekZarobkowychwPoznaniu,któryszybko
podjąłwłasnądziałalnośćoperacyjną,aod1912rokuzacząłpowoływaćswoje
oddziałyterenowe.
NaterenieGalicjiiŚląskaCieszyńskiegoruchbankówlokalnychtakże
zacząłrozwijaćsięwlatachsześćdziesiątychXIXwieku.Przyjąłonformę
spółdzielnioszczędnościowo-pożyczkowych–wspólniegromadzoneoszczędno-
ści,powiększanedziękilokatombankowym,pozwalałynaudzielanieczłonkom
taniegokredytu.W1874rokupolskiespółdzielnieoszczędnościowo-pożyczkowe
zrzeszyłysięwZwiązkuStowarzyszeńZarobkowychiGospodarczychwe
Lwowie,aw1902rokuutworzonoichcentralęfinansową–AkcyjnyBank
ZwiązkowyweLwowie.W1912rokuwGalicjiinaŚląskuCieszyńskimbyło
238bankówspółdzielczych.Ważnymskładnikiemruchuspółdzielczegowzabo-
rzeaustriackimbyłyteżtzw.KasyStefczyka.Zwyklezrzeszałyonechłopów
zjednejlubkilkuwsiiudzielałyimtaniegokredytu.W1912rokudziałały
1334kasyStefczyka,mająceok.290000członków.Wartozauważyć,żepoIwoj-
nieświatowejruchkasStefczykarozszerzyłsiętakżenainneobszaryPolski.
Wsumiemożemystwierdzić,żewprzeddzieńIwojnyświatowejistniały
polskiebankikomercyjneobejmująceswoimzasięgiemdziałaniaposzczególne
zabory,szerokorozwinęłasięteżbankowośćspółdzielczaisamopomocowa.
Bankidziałaływramachsystemówbankowychmocarstwzaborczych.
1.5.SystembankowyPolskimiędzywojennej
WczasiepierwszychlatniepodległościnieutworzonowPolsceprawdziwego
bankucentralnego;jegonamiastkąbyłaPolskaKrajowaKasaPożyczkowa,
emitującapieniądzenazlecenierządu.Dodawnychbankówkomercyjnych
doszłynowe,aprzedewszystkimpowołanaw1918rokuPocztowaKasa
Oszczędności–PKO(zktórejwywodzisięobecnyPKOBP),jakrównieżPolski
BankRolny(zktórego,policznychprzekształceniachifuzjach,powstałBank
GospodarkiŻywnościowej).
Zintegrowanypolskisystembankowypowstałw1924roku,wrazzrefor-
mamiGrabskiego.Doprowadziłyonedostabilizacjifinansowej,powołanobank
centralny–BankPolski,wprowadzononowąwalutę–złoty(zamiastpolskiej
marki),opracowanopierwszepolskieprawobankowe.Zgodniezprawem
bankowymwnowymsystemiebankowymfunkcjenadzorubankowegopełniło
MinisterstwoSkarbu.Bankimusiałyuzyskiwaćkoncesjenadziałalność.
20
