Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.12.ROZPOWSZECHNIENIEIPOWSTANIEPIERWIASTKÓWWEWSZECHSWIECIE
47
Wpodobnysposóbmożnaokreślićwiekminerałówuranowych,oznaczającwnich
stosunekzawartościuranudozawartościołowiu,którypowstałzuranuwciągumilionów
latistanowizanieczyszczenierudyuranowej.
2.12.ROZPOWSZECHNIENIEIPOWSTANIEPIERWIASTKÓW
WEWSZECHSWIECIE
WspółczesnawiedzaoskładziemateriiweWszechświecieirozpowszechnieniu
wnimpierwiastkówopartajestgłównienadwóchźródłach.
1.Pierwszymznichsąbadaniaspektralneświatłaemitowanegoprzezgwiazdy,
wtymzawłaszczaprzezSłońce,orazinneobiektykosmiczne,np.mgławice.
Gwiazdysąwistociewysokotemperaturowymireaktoramijądrowymiczerpiącymi
swojąenergięzreakcjijądrowych,główniezsyntezyheluzwodoru.Najwyższatempe-
raturapanujewichwnętrzu.WprzypadkuSłońcajestonaocenianananiemal6mlnK
wzewnętrznejwarstwieorazok.14mlnKwwewnętrznymjądrze,gdziemateriapoddana
wysokiemuciśnieniuosiągagęstośćrzędu105kg·m13.Wtychwarunkachzachowuje
sięonajakciałodoskonaleczarne(p.3.1)iemitujepromieniowanieelektromagnetyczne
owidmieciągłym,obejmującymwszystkiedługościfal.Promieniowanieto,przechodząc
przezzewnętrznewarstwygwiazdy,chłodniejsze,alejeszczezawierającematerięwsta-
nierozdrobnieniaatomowego,ulegaczęściowemupochłonięciu,wwynikuczegomożna
obserwowaćwidmaabsorpcyjnecharakterystycznedlaposzczególnychpierwiastków.
Mechanizmpowstawaniawidmabsorpcyjnychpierwiastkówjestomówionywp.3.6.
2.DrugimważnymźródłeminformacjioskładziechemicznymmateriiwKosmo-
sie,aleograniczonymtylkodoukładusłonecznego,jestanalizameteorytów,okruchów
materiimiędzyplanetarnejspadającychnaZiemięwpostacibryłekomasieodkilku
gramówlubułamkagramadobryłdochodzącychdokilkuton.Najczęściejspotykanytyp
meteorytówtochondrytyzłożonezkrzemianówtworzącychminerałyznanenaZiemi:
pirokseny,plagioklazyikrzemianytypuserpentynu.Nazwatychmeteorytówpochodzi
odwystępującychwnichnchondr”,milimetrowych,okrągławychskupiskkrystalitów
ostrukturzepromienistej.Chondrytywęglistezawierajądook.3%węglawpostaci
skomplikowanejmieszaninyzwiązkóworganicznychpochodzeniaabiotycznego.Mete-
orytyżelazne,syderyty,zawierająmetaliczneżelazozpewnązawartościąniklu.Spotyka
sięrównieżmeteorytyzawierającerównocześniefazękrzemianowąjakimetaliczną,
świadcząceotym,żestopionamateriaplanetlubplanetoidówuległawpewnymmo-
menciedyferencjacji,podziałowi,nadwieniemieszającesięfazy.
Wostatnichlatachdodatkowymźródłemwiadomościoskładziemateriiwukła-
dzieplanetarnymstałysiętakżemisjezałogowychpojazdówkosmicznychnaKsiężyc
orazbadanieplanetiplanetoidówzapomocąaparaturywysłanejwrakietachkosmicz-
nych.Umieszczonyw1990r.naorbicieokołoziemskiejteleskopkosmicznyHubble’a
pozwoliłnanieosiągalnąwcześniejprecyzjępomiarówpromieniowaniadochodzącego
znajdalszychobszarówWszechświata.Jednakjużwcześniejnapodstawiebadańspek-
troskopowychibadańskładumeteorytówuzyskanodostatecznąilośćdanych,byokreślić
