Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.8.ROZPOWSZECHNIENIEPIERWIASTKÓWWSKORUPIEZIEMSKIEJ
17
naturalnejmieszaninyizotopów,czylikrótkomówiącmasęatomowądanegopierwiastka.
Metodaspektrometriimasniejestjednakjedynąmetodąwyznaczaniamasatomowych
pierwiastków.Cowięcej,jakogłównametodaprecyzyjnegowyznaczaniamasatomo-
wychnabrałaonaznaczeniadopierownowszychczasach.Masyatomowewiększości
pierwiastkówzostaływyznaczonezdużądokładnościąjeszczewXIXw.metodami
chemicznymi.
Wrozważaniachmającychnaceluwprowadzeniewpodstawytegorodzajuoznaczeń
przyjmujemymasęatomowąwodoruzarówną1,00794u(masaatomowawodoruwskali
12C)iwstosunkudoniejbędziemywyznaczaćmasyatomoweinnychpierwiastków.Jako
przykładpodamywyznaczeniemasyatomowejchloru.
Zanalizychemicznejchlorowodoruwynika,żewtymzwiązkuna1molatomów
wodoru,omasie1,00794g,przypada35,4527gchloru.Jeszczewlatachpięćdziesią-
tychXIXwiekubrakowałopodstaw,bydefinitywniestwierdzić,jakiwzórodpowiada
cząsteczcechlorowodoru,inatejpodstawieokreślić,ilemoliatomówchloruzawartych
jestw35,4527gtegopierwiastka.GdybywzórtenmiałpostaćHCl,ilośćtabyłaby
masąjednegomolaatomówchloruipodawałabyliczbowąwartośćjegomasyatomowej.
WprzypadkugdybywzórtenmiałpostaćHCl2,35,4527gchlorubyłobymasą2moli
atomówimasaatomowachloruwynosiłaby17,72635u.Gdybyzkoleinależałonapisać
H2Cl,35,4527gchloruzawierałobytylkopółmolajegoatomów,amasaatomowawy-
niosłaby70,9054uitd.Jakztegowynika,napodstawiedokładnejanalizychemicznej
chlorowodorumożnapodaćszeregdopuszczalnychwartości,spośródktórychjednatylko
równasięrzeczywistejmasieatomowej.Wybórwłaściwejwartościjestmożliwydzięki
temu,żeistniejąmetodyorientacyjnegowyznaczaniamasyatomowej.
Najprostszymsposobemokreślaniaprzybliżonejmasyatomowejjestoszacowanie
jejnapodstawieznanegopołożeniadanegopierwiastkawukładzieokresowym.Masa
atomowapierwiastkabliskajestbowiemśredniejzwartościmasatomowychwszystkich
pierwiastkówsąsiadującychznimbezpośredniowukładzie.
Pierwszymuczonym,któryrozwiązałproblemwyboruwłaściwejwartościmasyato-
mowej,byłStanislaoCannizzaro(1858r.).Oparłsięonwswychpracachnawnioskach
wynikającychzhipotezyAvogadra.Szczegółytejmetody,którawprzeszłościodegrała
bardzoważnąrolę,podająpodręcznikihistoriichemii.
1.;.ROZPOWSZECHNIENIEPIERWIASTKÓW
WSKORUPIEZIEMSKIEJ
WystępowaniempierwiastkównaplanecieZiemiazajmujesięgeochemia.Zadania
jejsąjednakutrudnioneprzezfakt,żebezpośrednimbadaniomchemicznymdostępne
sątylkozewnętrznewarstwyskorupyziemskiej:litosferaorazhydrosferaobejmująca
wszelkiegorodzajuzbiornikiwodne,tzn.oceanyimorza,jeziora,atakżerzeki,lodowce
iśniegiwrazzwodamipodziemnymi.Badaniomchemicznymdostępnajestrównieżat-
mosfera.WieleinformacjiostaniewnętrzaZiemiuzyskujesięjednaknadrodzebadań
