Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.7.PROSTEREAKCJEJĄDROWE
35
atomowej86,należącegodogrupygazówszlachetnych,amianowicie:222
86Rn,219
86Rn
i220
86Rn.Pierwiastekten,zwanypoczątkowoemanacjąradową,aktynowąlubtorową,
zależnieodszeregu,wktórymsiępojawił,nosiobecnienazwęradonu.Izotopypolonu
iradu,pierwiastkówodkrytychprzezMarięSkłodowską-Curie(1898r.),pojawiająsię
wewszystkichczterechszeregach.
Opróczpierwiastkówpromieniotwórczychtworzącychtrzyszereginaturalnewykryto
wprzyrodziejeszczekilkainnychizotopównietrwałych,wichliczbieizotoppotasu40
19K,
rubidu87
37Rb,atakżewęgla14
6Ciwodoru3
1T.
2.7.PROSTEREAKCJEJĄDROWE
Opróczprzemiannaturalnychpierwiastkówpromieniotwórczych,tj.pierwiastków
promieniotwórczychwystępującychwskorupieziemskiej,bardzowieleprzemianpier-
wiastków,awięcprzemianjąderatomowych,możnawywołaćwwarunkachlaborato-
ryjnych,anawetwpewnychprzypadkach(reaktoryjądrowe)wskalitechnicznej.
Pierwszasztucznaprzemianajądraatomowego,wywołanaprzezczłowieka,została
zrealizowanaw1919r.przezRutherforda,którypoddałazotdziałaniucząstekαemito-
wanychprzezizotoppolonu214
84Po.Cząstkitakiemająenergię7,6MeV,awichzderzeniu
zjądremazotupowstajeizotoptlenu17
8Oorazproton1
1H
14
7N+4
2He=17
8O+1
1H
Wrównaniachprzemianjądrowychbilansujesięoddzielnieliczbymasoweioddziel-
nieliczbyatomowe.Ichsumypoobustronachrównaniamusząbyćsobierówne.
Wydajnośćtejreakcjijestbardzomałaikoniecznebyłozastosowaniespecjalnych
metod,bystwierdzićpowstawanienowychnuklidów.Niemniejjednakfakt,żereak-
cjatakawogólezachodzi,byłdowodem,żemożliwejestprzeprowadzeniesztucznej
przemiany,transmutacji(ang.transmutation),pierwiastków.
Obecnieliczbareakcjijądrowych,jakiefizycyprzeprowadzająwlaboratoriach,jest
bardzoduża.Wichwynikuotrzymujesięliczneizotopy,zarównotakie,którewystępują
wprzyrodzie,jakitakie,którewprzyrodzieniesąspotykane.Idącawsetkiliczba
otrzymanychizotopówsztucznychjestznaczniewiększaodliczbyizotopównaturalnych
(334).Sztuczneprzemianypierwiastkówdochodządoskutkuwwynikubombardowania
jąderatomowychróżnegorodzajucząstkami,np.cząstkamiα,neutronami,protonami,
deuteronami,anawetjądramiborulubwęglalubjeszczecięższymijądrami,zwanymi
czasemciężkimijonami.Przebiegtakiejprzemianyzależyzarównoodnaturynpocisku”,
jakiodjegoenergii.
Wreakcjachjądrowych,nazwanychtutajprostymi,cząstkibombardującemająener-
gięnieprzekraczającąkilkudziesięciuMeV,awchłonięcieichprzezjądrołączysięzemi-
sjąjednejlub2cząstekelementarnych(elektronu,protonu,neutronuitp.).Kruszenie
jądernastępujepodwpływemcząstekbombardującychobardzowysokiejenergii(rzędu
kilkusetMeV).Jądrabombardowanetracąwtymprzypadkuznacznączęśćswejmasy,
