Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ilościach,żekosztyjegowytwarzaniapowiększająsięlubmaleją.Reakcjąnato
stajesięprzemieszczeniezasobówwytwórczychtak,abyprodukcjajednegowy-
robupowiększyłasię,ainnegozmalała.Mechanizmrynkowy(marketmecha-
nism),zapewniającyrównowagęmiędzypopytemapodażą,stanowinarzędzie
alokacjizasobów,inaczejrozmieszczeniazasobów(resourceallocation).
Prawopopytuipodażywyjaśniakształtowaniesięcennarynku.Jestteorią
odużymstopniuogólności,bowiemotym,jakajestwielkośćpopytuipodaży
decydujewpraktycewieleczynnikówiokoliczności.Przynajmniejwdwóchsy-
tuacjachwzrostcenynieidziewparzezespadkiempopytu.
TakzwanyparadoksGiffenaobrazujetakąsytuacjęwodniesieniudopodsta-
wowychrodzajówżywności.RobertGiffen(1837-1910)zaobserwowałnastępu-
jącezjawisko.Wobliczupodwyżkicenychleba,drenującejdochodynabywców
izmuszającejdorezygnacjizzakupuinnychdóbr,biednikonsumencikupowali
większeilościdobraelementarnego:chleba.Wekonomiipojawiłosięokreślenie
dobraGiffena,oznaczająceprodukty,naktórerośniepopytmimowzrostuceny.
Licznewspółczesneanalizyempiryczneniedostarczająjednoznacznychargu-
mentów,byniektórepodstawowedobra,zwłaszczażywność,zaliczaćtrwaledo
tejkategorii.IstnieniedóbrGiffenapozostajedzisiajkwestiąotwartą.Akceptacja
prawapopytuipodażyniewykluczazgodynaokazjonalnewystępowaniepara-
doksuGiffena,coniejesttożsamezuznaniemistnieniadóbrGiffena.
EfektVeblenapoleganaodnotowaniuwzrostupopytunadobraluksuso-
wewwarunkachwzrostuichcen.Przyczynątegojestchęćzademonstrowania
wysokiegostatusuprzeznajzamożniejszegrupyspołeczne,ThorsteinVeblen
(1857-1929)byłautoremksiążkiTeoriaklasypróżniaczej.Naprzykład,koszt
zakupuniedyscyplinujepopytunasamochodyrolls-royce,przynajmniejwod-
niesieniudoczęścipotencjalnychnabywców.Przecieżchodzigłównieoto,by
namascepojazdupojawiłasięstatuetkaSpiritofEcstasy.
Cenynieruchomości(realestateprices),podobniecenydziełsztuki,kształ-
tująsiętrochęinaczejniżcenyinnychdóbr.Wmiaręupływuczasumalejecena
sprzedawanegonarynkuwtórnymużywanegosamochodu,sprzętuelektroniczne-
go,odzieżyiobuwia.Natomiastcenydomówimieszkańzachowująsięodmien-
nie:rosną.Niedajepełnegowyjaśnieniategofaktuocenajakościowanierucho-
mości,którejwaloryużytkowe,dziękiremontom,niemusząmaleć.Wstosunku
dodomówimieszkańdziałaniecoodmiennymechanizmekonomiczny,którynie
zaprzeczaprawupopytuipodaży.
Ryneknieruchomościjestwwiększościrynkiemwtórnym.Chociażcoroku
powstająnowedomy,aczęśćstarychulegarozbiórce,przyrostnettosubstancji
mieszkaniowejokazujesięniewielki.Podażomawianychdóbrpozostajewzględ-
niestaławczasie.Wtychwarunkachzasadniczaprzyczynawywołującawzrost
cenleżypostroniepopytu,jestniązależnośćcenoddochodówuzyskiwanych
przezpotencjalnychnabywców.Teostatnieprędzejlubwolniejrosną,azanimi
15
