Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Podstawyeksploatacjiurządzeń
Głównąprzyczynązużyciawarstwywierzchniejmaszynsąprocesytribo-
logiczne,awięczwiązanezwystępowaniemtarciawskojarzeniachelementów
maszyn[59,75].Tarciejesttozbiórzjawiskwobszarzestykuciał.Opór,czylisiła
tarcia,jestjegomiarą,trwałymskutkiemtarciazaśjestzużyciepowierzchnitrą-
cych.Zewzględunawystępowanieruchu,stanskupieniaciał(środowisko),obszar
występowaniamożnawyróżnićnastępującerodzajetarcia:
-tarciestatyczneikinetyczne;
-tarciezewnętrzne:(fizycznie)suchelubtechniczniesuche;
-tarciewewnętrzne:wgazach,cieczach(płynneigraniczne)iciałachstałych;
-tarciemieszane.
Najbardziejznanymimechanizmamitribologicznegozużyciawarstwywierzch-
niejsą:
-zużycieścierne-polegającenamikroskrawaniu,bruzdowaniuwarstwy
wierzchniej;
-zużycieadhezyjne-tworzenieirozrywaniepołączeńadhezyjnych:scze-
pieniawierzchołkównierównościsiłamimiędzyatomowymi;
-zużycieprzezutlenianie-tworzenietlenkówwprocesietarciaorazich
usuwaniepodwpływemsiłytarcia-jesttopożądanyrodzajzużycia;
-zużyciezmęczeniowewarstwywierzchniej-narastanienaprężeniapod-
czastoczenialubtoczeniazpoślizgiem.
Nietribologiczne,awięcniezwiązaneztarciemprocesyzużyciadzielimyna:
-zużycieerozyjne-mechaniczneoddziaływaniecząstekciałstałychicieczy
odużejenergiikinetycznej;
-zużyciekorozyjne-polegającenareakcjichemicznej,najczęściejztlenem,
atomówmetaliwarstwywierzchniej.
Wśródmechanizmówkorozjiwyróżniasię:
-korozjęchemiczną-jejrównaniestechiometryczne,pokazującemechanizm
reakcjiatomumetaluzatomemtlenu,wuproszczeniumożnazapisaćjako(1.1):
Me+O→MeO,
(1.1)
-korozjęelektrochemiczną-zachodzącąwatmosferzegazówwilgotnych,
gdyreakcjichemicznej,wedługuproszczonegorównania(1.2),towarzyszy
powstaniemikroogniwaelektrycznegoiprzepływprądu:
Me+2H2O→Me(OH)2+2H;
Me(OH)2→MeO+H2O.
(1.2)
Szczególnieniebezpiecznymrodzajemkorozji,intensywnieniszczącymwar-
stwywierzchnieelementówmaszynjestkorozjaelektrochemiczna,którejreakcję
zapisanowdwóchetapach.WodorotlenekmetaluMe(OH)
2
jestzwiązkiemnietrwa-
łymiulegarozpadowinatlenekmetaluMeOorazcząsteczkęwodyH
2
O.Wskutek
tegoproduktykorozjielektrochemicznejniesąściślezwiązanezpodłożem-dla-
tegoszybkośćreakcjiwatmosferzepowietrzawilgotnegojestpraktyczniestała,
