Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ganicznej,którazmieniłacharakternaszejcywilizacjiioblicze
farmakoterapii.
Obecniewymienięprzykładyodkryćleków,którebyły„ka-
mieniamimilowymi”rozwojuwspółczesnejfarmakoterapii.
W1630r.doleczeniamalariizastosowanokorędrzewachi-
nowego,zktórejpo200latachchemicyfrancuscyCaventou
iPelletierwyizolowaliczynnyjejskładnikleczniczy–alkalo-
idchininę,pierwszylekstosowanywleczeniuchorobyzakaź-
nej(malarii).
W1783r.angielskilekarzWilliamWitheringopublikował
pracęozastosowaniunaparstnicy,pierwszegoiwciążnieza-
stąpionegolekunasercowego.Znaparstnicyikilkuinnychsu-
rowcówroślinnychwyizolowanopóźniejczystezwiązki,na-
zwaneodichbudowychemicznejglikozydaminasercowymi,
któresąnadalważnymilekamistosowanymiwniewydolności
serca.Witheringuważał,żenaparstnicadziałananerki,gdyż
zwiększaonailośćwydalanegomoczuuchorychzobrzękami.
Dopierogdyrozwinęłasięfarmakologia,wykazanodoświad-
czalnie,żeglikozydynaparstnicydziałająbezpośrednionaser-
ce,zwiększającsiłęjegoskurczu.
W1803r.niemieckiaptekarzFriedrichSertürnerwyizolo-
wałzopium,używanegoodwiekówdozwalczaniabólów,al-
kaloidmorfinę.Byłtopierwszyalkaloiduzyskanyzrośliny
(makuogrodowego).Wkrótcewyizolowanokolejnealkaloidy
roślinne,któreznalazłyzastosowaniejakoleki(strychninę,
atropinę,kofeinę,emetynęikodeinę).
Odkrycieogólnegodziałaniaznieczulającegoeteruetylowe-
gow1842r.orazpodtlenkuazotuw1872r.zapoczątkowało
rozwójbadańnadlekamianestetycznymi,któryponad100lat
późniejzaowocowałzsyntetyzowaniemwielubezpiecznych
środkówstosowanychdoznieczuleniaogólnegoorazznacz-
nymzwiększeniembezpieczeństwazabiegówchirurgicznych
imożliwościichwykonywanianawetuosóbwbardzopode-
szłymwieku.
Odkryciew1884r.znieczulającegodziałaniakokainy,wy-
cofanejnietakdawnozlecznictwazpowodujejuzależniają-
cegodziałania,przyczyniłosiędoopracowaniawielubardzo
silnych,bezpieczniedziałającychlekówznieczulającychmiej-
17
