Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
1.WPROWADZENIE
Pierwszeurządzeniahydraulicznesązwiązanezrolnictwem,azwłaszczazroz-
powszechnieniemuprawnaBliskimiDalekimWschodzie.Poletkauprawnebyły
poprzecinanesieciąkanałówdoprowadzającychwodęiwyposażonychwurządzenia
regulująceprzepływwody.Podnoszeniewodyzrzekidokanałuodbywałosięręcz-
nielubzwykorzystaniemsiłyzwierząt,zapomocążurawi,podnośnikówkubełko-
wychlubkółzczerpakami.RozwiązaniatakiestosowanowMezopotamiiiwEgip-
cie.Sąoneużywanedotejpory,współistniejączsystemamiirygacyjnymi
zbudowanymiwspółcześnie.
Wzasadziewszystkierozwiniętecywilizacjepodejmowałyzakrojonenawielką
skalępracehydrotechniczne.NaprzykładwChinachsztucznykanałdługościkilku-
setkilometrów,biegnącyodŻółtejRzekiwgłąbrolniczychrównin,zbudowano
wVw.p.n.e.ZkoleiwVIw.n.e.zbudowanokanałdługościok.1000km,łączący
rzekęJangcyzŻółtąRzeką.NastępnewielkieprzedsięwzięciepodjętowXIIw.
–zbudowanokolejnykanałdługości1800km.Obiekttenfunkcjonujedodzisiaj.
WEuropiekanałysztucznepojawiłysięwVIIIw.,agwałtownyrozwójsiecikana-
łównastąpiłwXIVw.iwywołanybyłintensywnymrozwojemmiast,przemysłu
ihandlu.
ZkoleiwykorzystanieenergiipłynącejwodytodomenaprawiewyłącznieEu-
ropejczyków.Pierwszemłynywodnepowstaływokresiepóźnegocesarstwarzym-
skiego,natomiastnaprzełomiepierwszegoidrugiegotysiąclecianastąpiłichgwał-
townyrozwój.Wiązałosiętozpostępemtechnologicznym,m.in.dziękiopanowanej
umiejętnościzamianyruchuobrotowegonaruchposuwisto−zwrotny.Dalszypostęp
wwykorzystaniuenergiiwodnejwiążesięzwynalezieniemwXIXw.turbinwod-
nych,generatorówprąduelektrycznegoorazzopanowaniemtechnikiprzesyłania
prądunawielkieodległości.
Jeślichodziosystemyzaopatrzeniamiastwwodędoużytkucodziennego,to
wielkiesukcesyodnieśliRzymianie.WRzymie,wkońcuIIw.funkcjonowało11
akweduktówdługoścido68km,którełączniedostarczałycodziennie1000000m
3
wody.PoupadkuImperiumRzymskiegonastąpiłregrescywilizacyjnywEuropie.
PonownyrozwójsystemówzaopatrzeniawwodęmiałmiejscewpołowieXIw.Był
onefektemrozwojurzemiosła.
Podsumowaniastanuwiedzynatematwody,zasadjejpozyskiwaniaidopro-
wadzanianaprzełomieerdokonałWitruwiuszwsłynnejpracyOarchitekturze
ksiągdziesięć.ProblemomtympoświęciłksięgęVIII–Owodzie.Czytelnikowi
zainteresowanemubardziejszczegółowymiwiadomościaminatemathistoriiinży-
nieriiwodnejpolecamypracęP.L.ViolletWaterEngineeringinAncientCivilization
–5000YearsofHistory.
ZnaczeniewodydlażycianaZiemiodnajdawniejszychczasówskłaniałoludzi
dopodejmowaniapróbwyjaśnieniajejnatury.WpołowieVw.p.n.e.greckifilozof
Empedoklesprzedstawiłopisfizycznyświata,wtymteorięczterechżywiołów.
Wedługniejistniejączteryżywioły,którychpołączenietworzyzróżnicowanyświat.
Dożywiołów,opróczziemi,powietrzaiognia,filozofzaliczyłwodę(Matricon,
2000).Poziomprezentowanychuogólnieńbyłściślezwiązanyzówczesnympozio-
memwiedzywzakresiefizykiimatematyki.TeoriaEmpedoklesawniezmienio-
