Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
1
1.1.PROCESPOZNAWCZY
Odzaraniadziejówczłowiekdążyłdopoznaniaotaczającejgorzeczywistości.
Dotyczyłotozarównocechotaczającychgoiużywanychprzedmiotów,jakiob-
serwowanychprzezniegozjawisk.Chęćpoznaniajestnaturalnącechązachowania
nietylkoludzi,leczrównieżzwierząt,comożnałatwozaobserwowaćumłodych
psów,kotówlubinnychnaczelnych.Nabierająonedoświadczeniapotrzebnego
imwpóźniejszymrozwoju,aczęstoprzetrwaniu.Znanejestpowiedzenieokot-
ku,któryskoczyłnarozgrzanąpłytękuchni.Niezrobitegojużnigdywięcej-nie
skoczynarozgrzanąpłytę,aninazimnąteż.
Człowiekobserwującotaczającągorzeczywistośćpoczątkowopoznawałją
bezpośredniozapomocąswoichzmysłów.Zapomocąwzrokuoceniałodległość,
kolororazkształt,zapomocądotyku-temperaturę,stanpowierzchniprzedmio-
tu,twardośćlubjegostanskupienia(ciecz,ciałostałe,ciałosypkie),zapomocą
słuchu-akustycznecechyzjawisk,wreszcieużywałpozostałychzmysłów(węch,
smak)dorozpoznawaniapewnychcharakterystycznychcząsteczekchemicznych
występującychwpożywieniulubwdychanympowietrzu(dym,zapachroślin,
produktygniciaitp.).Byłwięcpodmiotempoznającymprzedmiotypoznaniado
którychpoznanieodnosiłosię.
Czymwięcjestpoznanieiprocespoznawczy?Jakprzebiega?Dokąd
zmierza?Wjakichwarunkachpoznaniemożnauznaćzanaukowe?Pró-
bąodpowiedzinatepytaniazajmujesiędziałfilozofiinoszącynazwęepiste-
mologii(episteme-wiedza,umiejętność,zrozumienie+logos-nauka,myśl)
bądźteoriipoznanialubgnoseologii.Termintenpojawiłsięporazpierwszy
w1856roku,wksiążceJamesaPerriera-nTheoryofknowing”.Epistemologia
rozważanaturętakichpojęćjakprawda,przekonanie,sąd,spostrzeganie,wie-
dzaczyuzasadnienie.
Procespoznawczytoprzebiegizwiązaneznimokolicznościpoznawania
obiektywnejrzeczywistości,wktórymwyróżniamyprzedmiotydoktórychod-
11
