Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
11
TakżewopisachfunkcjonowaniaPolakówiŻydówwnowoczesnychspołecz-
nościachmiejskich,takichnaprzykładjakniedawnyopismiędzywojennegoKra-
kowa,podkreślanybywautrzymującysięspołecznydystansiseparacja17.
Mojaksiążkaodnosisiędotoczonychwostatnichlatachdyskusjiiczerpie
znichinspirację.Zarazemjednakstanowiswoistedopełnienieopisuliteratury
polsko-żydowskiej,któryproponowałamwswoichwcześniejszych,publiko-
wanychodpołowylatosiemdziesiątych,pracach.Zachętądopodjęciatejpró-
bydo-pisania,awpewnejmierzetakżeprze-pisania,dziejówliteraturypolsko-
-żydowskiegopograniczajestszansaposłużeniasięnowyminarzędziamiinter-
pretacyjnymi:fakt,żepytanieoproblemypograniczamożnasformułowaćdziś
inaczejiinaczejnanieodpowiadaćniżwówczas,kiedyzadawaliśmyjeprzed
ćwierćwieczem.
Ponadto,podczasgdywksiążceMiędzywojennaliteraturapolsko-żydowska
jakozjawiskokulturoweiartystyczneskupiałamsięnanajbardziejwyrazistejczę-
ścibadanegopola,któretraktowałamjakonobszarowyrazistymcentrumlecz
rozmytychperyferiach”18,wtejpróbujęopisywaćprzedewszystkimjegoobrzeża
iprzestrzenieperyferyjne.ZgadzamsiębowiemzopiniąItamaraEven-Zohara,iż
Przyjmująchipotezępolisystemów,trzebajednocześniezaakceptowaćfakt,żeukierunko-
wanehistoryczniestudianadpolisystemamiliterackiminiemogąsięograniczaćdotak
zwanycharcydzieł,nawetjeślitooneuznawanesąprzezniektórychzajedynaracjebytu
dlabadańliteraturoznawczych19.
Nienależypomijaćntakichobiektów(zjawisk,właściwości),któreuprzednio
przeoczonoczyteżodrzuconobezogródek”20,ponieważobjęciezainteresowa-
niemrównieżzjawiskmarginalnychpozwalanabardziejadekwatnerozumienie
całości.DofenomenówwykluczanychEven-Zoharzaliczamiędzyinnymilite-
raturędziecięcą,przekłady,literaturęmasową,które-jegozdaniem-sąściśle
powiązanezzajmującymicentrumscenyliterackiej:literaturądladorosłych,lite-
raturąoryginalnądanegojęzykailiteraturąwysoką.Międzyinnymitakiewłaśnie
marginalne,nieuwzględnianedotychczastypytekstówbędąprzedmiotemmojej
lektury.
Wybierającmiejsca,tekstyiinstytucjejakopodstawowekategorietopograficz-
negoopisu,korzystamzanaliznowoczesnejkulturyżydowskiejwEuropieŚrod-
kowo-WschodniejzaproponowanychprzezBenjaminaHarshava,którydefiniuje
polisystemjakonfunkcjonującąwspołeczeństwiesiećpowiązanychzsobątekstual
nychgatunkóworazspołecznychikulturowychinstytucji,mogącychfunkcjono-
17A.Polonsky,M.Galas,Introduction,nPolin.StudiesinPolishJewry”
,t.23,Oxford2011,s.22.
18E.Prokop-Janiec,Międzywojennaliteraturapolsko-żydowskajakozjawiskokulturowe
iartystyczne,Kraków1992,s.160.
19
I.Even-Zohar,Teoriapolisystemów.Przeł.K.Lukas,nPrzestrzenieTeorii”2007,nr7,s.351.
20
Ibidem.
