Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
uzasadnianownichsłusznośćiaktualnośćgłoszonejnaukiChrystusa”16.
Możnateżśledzićprocesyzmianzachodzącychnaróżnychpłaszczyznach
ludzkiejegzystencji.Obserwowaćprzyjmowanepostawy,lansowaneopinie,
funkcjonującestereotypy,przejawymentalności.Słowem,możnaujrzećodbi-
ciedawnychdziejówiludzijetworzących.
Takiepodejściedokazańzaowocowałowrodzimejhistoriografiicho-
ciażbypracaminatemat(przykładywprzypisach)staropolskichobyczajów17,
zagadnieńspołeczno-politycznych18,wzorcówosobowychpolskiejszlachty19
czyżyciacodziennegowdawnejPolsce20.Wpracachtychodtworzeniezawar-
tegowkazaniachprzekazuhistorycznegowymagałoodbadaczyspecjalnego
podejścia.Przedewszystkimówprzekaznależałowydobywaćspodosobnej
warstwyretorycznej,umieścićwokreślonymmiejscuiczasie,wziąćpoduwa-
gęadresatów,doktórychbyłonkierowanyorazuwzględnićto,kimbyłwygła-
szającygomówcakościelny21.
Najwięcejinformacjiinteresującychhistorykazawierałykościelneoracje
należącedogrupykazańtematycznych.Dotychzaliczasiękazaniaokolicz-
nościowe,tj.sejmowe,trybunalskie,obozowe,pogrzebowe,związanezaktu-
alnymiwydarzeniamipolitycznymi,edukacyjno-moralne.Wokresiestaropol-
skimnaichpopularnośćwpływałoprzekonanie,iżzachodziścisłepołączenie
wszystkichprzejawówludzkiejegzystencjizwiarą;żezasadomchrześcijaństwa
16Zob.J.Związek,Rzeczywistośćhistorycznawkazaniach,Częstochowa2009,s.19–20;
J.Walkusz,Portretduchowieństwawświetleprzepowiadaniafuneralnegoksiężypomor-
skichiwielkopolskichwdrugiejpołowieXIXipierwszejXXwieku,URocznikGdański(dalej:
RG)2003,t.63,z.1–2,s.57.
17Zob.J.Chrościcki,Pompafunebris.Zdziejówkulturystaropolskiej,Warszawa1974;
M.Brzozowski,KulturoweihistoryczneuwarunkowaniakaznodziejstwaTomaszaMło-
dzianowskiego,Lublin1988.
18Zob.J.Związek,Katolickiepoglądypolityczno-społecznewPolscenaprzełomieXVI
iXVIIwiekuwświetlekazań,Lublin1977;R.Kościelny,Kazaniabarokowejakoźródło
dobadańnadmechanizmamikształtowaniapostawmieszkańcówRzeczypospolitej,UNP”
2002,t.97,s.89–124;A.J.Zakrzewski,IdeeOświeceniawkazaniachpolskich.Studiumli-
teracko-socjologiczne,Częstochowa1986;M.Ślusarska,Problematykapolityczno-społeczna
wpolskimkaznodziejstwieokolicznościowymwlatach1775-1795,msp,Warszawa.
19Zob.U.Kicińska,Wzorzecszlachciankiwpolskichdrukowanychoracjachpogrzebowych
wXVIIwieku,Warszawa2013;J.Tazbir,WzorceosoboweszlachtypolskiejwXVIIwieku,
UKwartalnikHistoryczny”(dalej:KH)1976,t.73,nr4,s.784–797.
20Zob.J.Drob,Trzyzegary.Obrazczasuiprzestrzeniwpolskichkazaniachbarokowych,
Lublin1998.
21Zob.J.Związek,Rzeczywistośćhistorycznawkazaniach,dz.cyt.,s.49;D.Olszewski,Ka-
zaniejakoźródłobadańdziejówkulturyimentalnościreligijnej(naprzykładzierękopisów
biskupakieleckiegoMaciejaMajerczaka1800-1870),w:Studiazhistoriikaznodziejstwa
ihomiletyki,red.W.Wojdecki,t.3,Warszawa1982,s.80.
