Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
WdziejachnarodupolskiegoniezmiernieważnyrozdziałzapisaliPolacy,
którympoupadkuRzeczypospolitejszlacheckiejwypadłakoniecznośćprze-
niesieniaswoichlosówwgranicerosyjskichgubernicarskiegoimperium.
Przymusowylubdobrowolnynapływludnościpolskiej,stopniowonarastają-
cyprzezXIXstulecieorazpierwszedziesięcioleciawiekuXX,doprowadziłdo
ukształtowaniasięzbiorowościpolskichwmiastach,miasteczkachróżnychrejo-
nówpaństwarosyjskiego.OsiedlaniesięPolakówwRosjistanowiłokonsekwen-
cjęm.in.udawaniasiędorosyjskichośrodkówakademickichwcelupodjęcia
studiówczypodejmowaniapracyumożliwiającejnietylkogodziwewarunkieg-
zystencji,aletakżeotwierającejwidokinazrobieniekarieryizdobycieokreślonej
pozycjispołecznej.WśródpozostającychwRosjiznajdowalisięzatemnietylko
absolwenciuczelnicharkowskich,kijowskich,moskiewskich,petersburskich
iinnychośrodkówakademickich,zdemobilizowaniżołnierzeczynapływający
wposzukiwaniupracymieszkańcyKrólestwaPolskiego.Bylirównieżci,którzy
trafilidogubernirosyjskichzadziałalnośćpatriotyczną,czegokonsekwencjąbyła
katorga,aniejednokrotniepojejodbyciuzakazpowrotudoOjczyzny,połączony
znakazemprzymusowegoosiedleniawwyznaczonymrejoniepaństwacarów.
Należywyraźniepodkreślić,żeobecnośćPolakówwlatach1832-1921
wguberniachzadnieprzańskichwynikałazinnychprzesłanekniżodnoszących
siędopolskichmieszkańcówzachodniejUkrainy.Wielkość,liczebność,skład
społecznyidynamikarozwojukoloniipolskichnaprzedstawianymobszarze
wdużejmierzezależałyodatrakcyjnościregionu.Niewątpliwieto,coprzycią-
gałoPolakówniezależnieodkondycjispołecznej,todynamicznyrozwójgospo-
darczywschodnichguberniukraińskich.Przemysłoweznaczenieregionu,ale
takżerolnicze,stanowiłoniezmiernieważnyargumentuzasadniającyosiedlenie
siętutajsetektysięcyuchodźcówwlatachpierwszejwojnyświatowej.Wydaje
się,żemniejszeznaczeniewpodejmowaniudecyzjiozamieszkaniunastałe,
np.wCharkowie,posiadałoistnienietamwyższychuczelniczystatuskulturalnej
stolicyregionu.
Przyczynypojawieniasiężywiołupolskiegowguberniachczernihowskiej,
charkowskiej,jekaterynosławskiejipołtawskiej,warunkowaneichznaczeniem
gospodarczym,okolicznościformowaniasiędanejkolonii,jejaktywnośćnani-
wienarodowej,dążeniedozachowaniaświadomościnarodowej,kultywowania