Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PolicjawPolsce.Działalnośćformacjinaobszarzeaglomeracjimiejskich
23
Urbanizacjajesttakżetraktowanajakostaniproceswzrostuirozprzestrzenia-
niasięróżnegorodzajupostawiformżycia„typumiejskiego”istanowiprzede
wszystkimzjawiskoocharakterzespołecznym14.Definiującurbanizację,zaM.Ma-
likowskimmożnawyróżnićczteryjejwątki:
—wzrostkoncentracjiprzestrzennejitowarzyszącejjejcentralizacjiczynności
(zarządzania,produkcji,konsumpcji,wymiany);
—intensyfikacjęspołecznegowytwarzaniaprzestrzeni(wzrostantropogenicznej
przestrzeni);
—tworzeniewmiejscachkoncentracjiheterogenicznejludnościnowychsto-
sunkówmiędzyludzkichimiędzygrupowych„stylówżycia”
,którerozszerzają
sięnaobszaryzewnętrzne;
—wzroststopniazłożonościwzakresieprzestrzennejorganizacjispołeczeństwa15.
Analizaliteraturyzajmującejsięprocesemurbanizacjipokazuje,żewspół-
cześnienajwiększynaciskkładziesięnadwiepłaszczyznyurbanizacji,demogra-
ficznąiprzestrzenną.Wykorzystująctepłaszczyzny,możnadokonaćklasyfikacji
obszarówmiejskichnaświecie.Polskibadaczproblemówmiejskich,Krzysztof
Frysztacki,wykorzystującpodziałyscharakteryzowanewcześniejprzezSamuela
L.Arbitala(zawartewpracyCitiesandMetropolitanAreas,Mankato1968),wyróż-
nianastępującetypytychobszarów:
—małeiśredniemiasta,zwykleskupionenaściśleograniczonejiłatwejdozdefi-
niowaniaprzestrzeni,kilkutysięcznelubconajwyżejkilkudziesięciotysięczne,
oograniczonym,chociażniekonieczniejednolitym,kształcieurbanistyczno-
-architektonicznym;
—dużeiwielkiemiastaujmowanejakocałościwswychadministracyjnychgra-
nicach.Wwymiarzedemograficznymdefiniowanesączasamijakoliczące
conajmniej100tys.mieszkańców,alewbardzowieluprzypadkachprzyjmują
postaćskupiskkilkusettysięcznych,milionowychiwiększych.Ichprzestrzenie
sąwewnętrzniepodzielone,odznaczająsięteżwielorakimi,niejednokrotnie
wszelkimimożliwymiformamiiukładamizabudowań.Wdefinicjachwielkich
miastspotykamysięznastępującymiokreśleniami:
•
metropoliezestrefamimetropolitalnymi,czylitewielkiemiasta,którenie-
jakowyrastająpozaswojegraniceistająsięcentralnymi,dominującymi,
organizującymiośrodkamiwiększychzurbanizowanychobszarów.Wob-
rębietychobszarówsąteżinneodrębneskupiskamiejskie,powiązane
jednakprzestrzennieiwielorakimiczynnikamispołecznymizmetropolią,
corazemtworzywspomnianąstrefęmetropolitalną(metropoliebędąsze-
rzejcharakteryzowanewdalszejczęścipracy);
•
centramiejskie,zwanetakżedowntown,naogółściśleokreślone,centralne,
głównewsensieprzestrzennymiorganizacyjnymobszarywobrębiemiast,
14
K.Dziewoński,M.Jerczyński,WspółczesneprocesyurbanizacjiwPolsce,„Statystyka
Polski”1977,nr85,s.7.
15
M.Malikowski,Socjologiczneproblemy…,wyd.cyt.,s.22.
