Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CennychinformacjiokulisachdziałańpolitycznychdostarczyłykwerendywAr-
chiwumMinisterstwaSprawZagranicznychwParyżu(ArchivesDiplomatiques
duMinistéredesAfairesEtrangèresàParis),gdzieznajdujesiękorespondencja
dyplomatycznadygnitarzyfrancuskich,głównierezydentanapoleońskiego
wKsięstwieWarszawskimLouisaEdouardaBignonazfrancuskimministrem
isekretarzemstanuHugiemMaretem(działCorrespondancePologne).Pomimo
tego,żedużajejczęśćzostaławydanaprzezMarcelegoHandelsmana,udałosię
odnaleźćpojedynczelistyczyfragmentydepesz,którenieznalazłysięwprzy-
gotowanejprzezhistorykaedycji.Dointeresującejkorespondencjidyplomatycz-
nejpochodzącejodsamegoT.Matuszewiczadoprowadziłaponadtokwerenda
wGłównymArchiwumMiejskimwDreźnie(HauptstaatsarchivDresden).Nieco
mniejźródeł,aczkolwiekniezwyklecennych,znalezionowBiblioteceJagielloń-
skiejwKrakowie,gdzieprzechowywanajestkorespondencjaT.Matuszewicza
zMichałemZaleskim,wojskimlitewskim,zokresuSejmuCzteroletniego,oraz
wBibliotecePolskiejAkademiiUmiejętnościiPolskiejAkademiiNaukwKrako-
wie,wktórejznajdujesięnajwiększyzbiórkorespondencjiprywatnejpolityka.
KolekcjataobejmujemiędzyinnymiczterdzieścisześćlistówdożonyMarianny
zlat1791—1798,atakżelistydowspółpracownikówiprzyjaciół—HugonaKoł-
łątajaiKajetanaKoźmiana.
Zdokonanejprezentacjibazyźródłowejwynika,żenajwięcejmateriałów
dotyczyokresuKsięstwaWarszawskiegoipoczątkówKrólestwaPolskiego.Dla-
tegoistotnestałysięrównieżźródłapublikowanewpostacipamiętnikówosób,
którepracowałyiżyłyubokubohateraksiążki.Onsamniezostawiłposobie
żadnychwspomnień,cowprzypadkupolitykastojącegoniemalusterówwładzy
wprzededniudrugiejwojnypolskiejbudzipewnezdziwienie.KajetanKoźmian
wspomniałwprawdzie,żejegoprzyjacielmiałzostawićposobiepamiętniki,
jednakjużgdypisałtesłowa(1852—1855),zastrzegał,żeniewiadomo,czyich
rękopisniezaginął18.Niezachowałysiętakżeoryginałytestamentów,których
T.Matuszewiczsporządziłtrzy:w1813rokuwPradze,w1818rokuwWarszawie
iw1819rokuwKarlsbadzie;przetrwałtylkoichodpisz1820roku,wktórymznaj-
dująsięjedynieinformacjedotyczącepodziałumajątkumiędzydziecipolityka.
Byćmożektóryśztychtestamentówprzyniósłbywięcejpożądanychinformacji,
wszakLeonDembowskistwierdził,żewjednymznichopróczprzekazaniama-
jątkuspadkobiercomT.Matuszewicztłumaczyłswojenpolitycznepostępki”19.
Zwielkąszkodądlastanuwiedzyniezachowałsięteżwcałościpamiętnik
18K.Koźmian,Pamiętniki,t.2,oprac.J.Willaume,Wrocław1972,s.35.
19
ArchiwumPaństwowewRadomiu,zesp.58/902/0,HipotekadóbrpaństwowychwRa-
domiu,sygn.57,DokumentydoksięgihipotecznejdóbrSolecpow.soleckiego,s.2;L.Dembowski,
Mojewspomnienia,t.1,wyd.K.Grendyszyński,Petersburg1898,s.95.
Wstęp
11
