Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Bezpieczeństwowświetlezałożeńteoriirealizmu
65
polityczne,któredająmożliwośćprowadzeniaekspansjonistycznejpolitykizagra-
nicznej.Realizmutrzymuje,żewładzajestprzyczynąrywalizacjipaństwmiędzy
sobą,przyczymwybierającstrategie,kierująsięoneracjonalnością.Takonkuren-
cjaczasamiwymagapodjęciawojny,którajestuznawanazadopuszczalnyinstru-
mentsprawowaniawładzy.CytującCarlavonClausewitza,XIX-wiecznegostrate-
gawojskowego:nwojnajestkontynuacjąpolitykiśrodkamimilitarnymiiwtym
sensiejestonaczymśzrozumiałymwstosunkachmiędzypaństwami(ł)apokój
tozawieszeniebronipomiędzydwiemawojnami”
132.
Realiściklasyczninieodrzucająmożliwościmoralnegoosąduwpolitycemię-
dzynarodowej.WopiniiJ.Czaputowicza,doteoriirealizmuklasycznegonawiązu-
jerealizmetyczny,którywpolitycezagranicznejsugerujepokorę,ostrożność,
odpowiedzialność,patriotyzmorazuznanieinteresówinnychpaństw
133.
Dorobekrealizmujestdużyiróżnorodny,copozwaladokonaćjegopodziału
na:klasycznyrealizm,neorealizm(realizmstrukturalny)orazrealizmneoklasycz-
ny
134.Jestrównieżdzielonynadefensywny(zasadniczymcelempaństwjestprze-
trwanie)iofensywny(uznajeznaczeniestrukturysystemumiędzynarodowego,
jakoprzyczynyzachowaniapaństw,orazdążeniepaństwdążącychdomaksymali-
zacjisiłyrelatywnej).Możnadotejgrupyjeszczedołączyćrealizmkulturowy,
którymacoprawdamarginalneznaczenie,alewartogowymienić,mającnauwa-
dzewspółczesnezagrożeniadlabezpieczeństwaświatowego
135.Chociażistnieje
wieleodmianrealizmu,wszystkieonewykorzystująpojęcia,takiejak:interesna-
rodowyiwalkaopotęgę.Nurtytełączyprzekonanie,żegłównymiaktoramina
areniemiędzynarodowejsąpaństwa,stosunkimiędzynarodowesąopartenarywa-
lizacjiikonkurencji,adecydująceznaczeniemajączynnikimaterialne.Różnije
wszelakopostrzeganiezmiennychniezależnych,wpływającychnadziałaniana
sceniemiędzynarodowej
136.
Wlatach70.XXwiekurealizmMorgenthauazacząłbyćpostrzeganyjakoana-
chroniczny.KennethN.Waltzwnowyiwyróżniającysposóbprzeformułował
teorięrealizmuwstosunkachmiędzynarodowych.WswojejksiążceTheoryof
InternationalPolitics,opublikowanejporazpierwszyw1979roku,podjąłpróbę
redefinicjirealizmuklasycznegoHansaMorgenthauaswoimbardziejnaukowym
132C.vonClausewitz,Onwar,trans.anded.M.Howard,P.Paret,Princeton,NJ1976,
passim;por.:C.vonClausevitz,Owojnie,Warszawa1958,s.15-16i31-32.
133J.Czaputowicz,Mapawspółczesnegorealizmu:realizmklasyczny,neorealizm,re-
alizmneoklasyczny,w:E.Haliżak,J.Czaputowicz(red.),Teoriarealizmuwnauceosto-
sunkachmiędzynarodowych,s.25.
134J.Czaputowicz,Teoriestosunkówmiędzynarodowych.Krytykaisystematyzacja,War-
szawa2007,s.176.
135A.Urbanek,Realistycznawizjabezpieczeństwa-próbasystematyzacjikoncepcji,
nSecurity,Economy&Law”nr4,2017(XVII),s.247.
136J.Czaputowicz,Wprowadzenie,w:E.Haliżak,J.Czaputowicz(red.),Teoriarealizmu
wnauceostosunkachmiędzynarodowych,s.17in.
