Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Eurazjatyzm-źródłaideiiwspółczesnekoncepcje
27
iugrofińskie,zamieszkująceterytoriawspólnezeSłowianamiwschodnimi.
Wedługnichtowtensposóbodbyłosiętworzenienarodurosyjskiego,który
podjąłsięinicjatywyzjednoczeniaróżnojęzycznychnacjiwjednolitywielo-
narodowościowytwór-eurazjatów,aEurazjiwjednolitepaństwo-Rosję.
Narodowościowymsubstratemtegopaństwa,wedługN.S.Trubeckiego,jest
całokształtzamieszkałychtamnarodów,reprezentującychjednolitąwielonaro-
dowąnację.Tęnację,nazwanąprzezniegoeurazjacką,łączynietylkonprze-
strzeńrozwoju”,aleiogólnorosyjskaświadomość51.Wedługniektórychba-
daczywspółczesnegoeurazjatyzmuwłaśnietendrugikierunekeurazjatyckiej
myślidzisiajjestnajbardziejaktualnydlanarodówpostradzieckiejprzestrzeni,
dającimogólneeurazjatyckiespojrzenie52.
Klasycznakoncepcjaeurazjatyzmupierwotnierozgraniczałapojęcianjed-
nośćkulturalno-kontynentalna”injednośćnarodowo-państwowa”.Todlatego
twórcyeurazjatyzmuwidzielijejźródłaniewhistoriieuropejskiejinawetnie
wstarejRusi,będącejzaledwiekolebkąprzyszłegonczołowegonarodu”Eura-
zji.Sądzilioni,żenporazpierwszyeurazjatyckiświatkulturalnystałsięcało-
ściąwimperiumCzyngis-chana[...]”.Kontynuatorkąpaństwamongolskiego
zostałamoskiewskaRuś.ImperiumRosyjskieprawiezakończyłozjednoczenie
państwowekontynentueurazjatyckiegoinobroniwszygoprzednajazdamiEu-
ropy,stworzyłosilnetradycjepolityczne”53.Istotarosyjsko-eurazjatyckiejidei
byławedługnichjednakniezrozumiaładlaelitrządzących.Elementeuropejski
spowodowałwjejmyśleniuznacznezmiany:narodowościowaideaMoskwy
jakonastępczyniBizancjumiopokachrześcijaństwawwalcezazjatyckimpo-
gaństwemizachodniąkulturąheretyckąnutraciłaswójreligijnysensizostała
zastąpionaprzezpozytywno-politycznąideęimperiumiimperializmu;kultu-
ralnezadaniezaczęłoformułowaćsięskromniejiczystoempirycznie-jako
wzrostterytoriumpaństwowegoipotęgipaństwowej”54.Procestenzbiegłsię
zszybkimprzesuwaniemsięRosjinawschód,wwynikuczegonpoprzednia
liniapodziałumiędzykulturąrosyjskąiazjatycko-pogańskązniknęła,bezbo-
leśnieijakośniepostrzeżeniegranicepaństwarosyjskiegobyłyprawiezgodne
zgranicamiimperiummongolskiego”55.JednocześnieeuropeizacjaRosjispo-
wodowałarozmyciesięterminungranicazachodnia”.Kręgirządzącezaczę-
łyuważaćRosjęzaczęśćEuropy.WmiejscestarejideologiiMoskwyjako
następczyniBizancjumpojawiłasięstworzonawedługwzorueuropejskiego
51S.M.Połowinkin,Jewrazijstwo,[w:]Russkajafiłosofija...;N.S.Trubieckoj,Istorija,kultura,
jazyk,Progress,Moskwa1995,s.726-731.
52D.N.Nazarbajewa,Sodrużestwo...,s.46-47.
53Jewrazijstwo(opyt...)...,s.39.
54Tamże.
55Tamże,s.29.
