Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Eurazjatyzm-źródłaideiiwspółczesnekoncepcje
29
WwielupunktachpodobnąocenęeurazjatyzmuzaprezentowałN.A.Bier-
diajewwartykuleEurazjaci59.Zagłównązaletęruchueurazjatyzmuuważałto,
żebyłonjedynymnurtemporewolucyjnym.Wedługjegoopiniieurazjacitraf-
niezrozumieliiodczuli,żerewolucjarosyjskabyłapierwszymistotnymzna-
kiemkryzysuświatowego,iżEuropatraciswojąrolęjedynegobiegunakultury
iżenarodyAzjiznówwłączająsięwnurtświatowejhistorii.Zagłównezaś
niebezpieczeństwodlaeurazjatówBierdiajewuważałetatyzm,zbudowanywe-
długbolszewizmuiwłoskiegofaszyzmu,proponującyzastąpićkomunistyczną
ideologięideąeurazjatycką,opartąnadogmatyzowanymchrześcijaństwie.Są-
dził,żepaństwototalitarno-ideologiczne,wzmocnioneprzezautorytetdogma-
tyzowanegochrześcijaństwa,biorącenasiebieorganizacjęcałegożycia,całej
kulturyinawetsferyduchowej,możezamienićsięwrosyjskifaszyzm60.
Najostrzejszejkrytyceeurazjatyzmzostałpoddanyprzezjednegozjegotwór-
cówG.W.Fłorowskiego.Godzącsięzeurazjatamiwtym,żerewolucjarosyjska
powinnazostaćuznanajakodokonanyfakthistoryczny,Fłorowski,wodróżnie-
niuodideologówruchu,przyjmującychjąjakopotwierdzenieautentyczności
procesuhistorycznegoitymsamymjegousprawiedliwienie,zadałpytanieosens
historii.nMałoizamałouchwycićsenstego,cosiędzieje.Możeokazaćsię,że
wydarzeniabiegnąw«przepaśćoderwania»-inatympolegaich«sens»”61.Hi-
storiaznanietylkośleperuchy,alerównieżwytworychimeryczne.
Eurazjacizaśświęciewierzyliwnieomylnośćhistorii,uznawalijejdoko-
naniazaostatecznydowódichrzeczywistości,niedopuszczającmyśliosądzie
nadhistorią.Wedługnichzło,czynioneprzezbolszewików,bierzesięzich
fałszywej,szatańskiej,aleogromnejideikomunizmu.Bylipewni,żewystarczy
przeciwstawićprawdziwą,równąjejalternatywnąideę,żebypokonaćzłobol-
szewizmu.Wiaraeurazjatówwto,żeichprawosławno-eurazjatyckaideologia
zastąpikomunizmizawróciRosjęnadrogęjejoryginalnegorozwoju,zdaniem
Fłorowskiego,byłaichgłównymbłędem62.Współcześniautorzyuważają,że
wpraktyceideaprawosławno-eurazjatyckaokazałasięwytworemchimerycz-
nym.Badaczejednomyślneuznalijednak,żeeurazjacipostawiliinaukowo
uzasadniliaktualnepytania,którestanęłynaprzełomieXIXiXXw.przedpo-
wstałymieurazjatyckiminarodami,zamieszkującymijednąszóstączęśćlądu
naszejplanety.Potwierdzeniemtegojestfakt,żewielezadanychprzeznich
pytańponowniezyskałonaaktualnościwkońcuXXinapoczątkuXXIw.63
59
N.A.Bierdiajew,Jewrazijcy,Jewrazijskijwiestnik.KnigaCzetwiertaja,Bierlin1925,Bi-
bliotiekanWiechi”,http://www.vehi.net/berdyaev/evrazis.html#_ftn1(dostęp:1.10.2017).
60Tamże.
61G.W.Fłorowskij,Izproszłogorusskojmysli,nAgraf”,Moskwa1998.
62Tamże,s.322-323.
63W.Ja.Paszczenko,Socyalnajafiłosofijajewrazijstwa,Alfa-M,Moskwa2004.
