Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
ROZDZIAŁI
wersjaHzrobiliśmyznimiwielkibłąd”byłaszerokorozpropagowanajeszcze
podczasstacjonowaniawojskgen.WładysławaAndersawZSRR12.
Wczesnymrankiem22czerwca1941r.nastąpiłniespodziewanydlaStalina,
choćwgruncierzeczyprzewidywany,atakIIIRzeszynaZwiązekRadziecki.
ArmiaCzerwonawszybkimtempiewycofywałasięnawschód,ajejjednostki
byłyzamykaneprzezWehrmachtwogromnych,częstokilkusettysięcznych,
kotłach.Początekwojnyniemiecko-radzieckiejistotniezmieniłnietylkoukład
siłwujęciugeopolitycznym,alerównieżkwestięformowaniapolskiejarmii
wZSRR.
TeoretyczniepowinnotosprzyjaćplanomBerlinga,któryzacząłsłaćserwi-
listycznenotypodadresemStalinaoraznamawiaćswoichpolskichwspółtowa-
rzyszydowstępowaniadoArmiiCzerwonej.Sowiecijednakuznali,żestworze-
nieszerszejsiłyzbrojnejwoparciuoledwiekilkunastuoficerówniemaszans
powodzenia;zwłaszczabiorącpoduwagępominięciewtymaspekcielegal-
negorząduRPwLondynie.Uaktywniłysiępolskieśrodowiskakomunistyczne
wZSRR,któreteoretyczniespontanicznieopowiadałysięzapełnąwspółpracą
zeStalinem(jaknp.przebywającaweLwowieWandaWasilewska)czyteżza
wstąpieniemdoArmiiCzerwonejiutworzeniewjejramachpolskiegobata-
lionu.Tenostatnipomysłprzedstawiłatzw.grupamińska,wskładktórejwcho-
dzilim.in.JakubBermaniPawełFinder13.
Wszystkieteinicjatywystraciłynaznaczeniulubzostałyodstawionenadal-
szytorwskutekpodpisaniawdniu30lipca1941r.wLondynieporozumienia
pomiędzyrządemZSRRarządemRP(tzw.układSikorski-Majski).Jegonaj-
ważniejszepostanowieniatom.in.:
HArt.1.RządZSRRuznaje,żetraktatyradziecko-niemieckiezr.1939,doty-
czącezmianterytorialnychwPolsce,utraciłyswąmoc.RządPolskioświadcza,
żePolskaniejestzwiązanażadnymukłademzjakimkolwiektrzecimpaństwem,
zwróconymprzeciwkoZSRR.
Art.2.Popodpisaniutegoukładuzostanąprzywróconestosunkidyplo-
matycznemiędzyobydwomaRządami,poczymnatychmiastnastąpiwymiana
ambasadorów.
Art.3.ObaRządyzobowiązująsięwzajemniedoudzielaniasobiewszel-
kiegorodzajupomocyipoparciawobecnejwojnieprzeciwhitlerowskim
Niemcom.
Art.4.RządZSRRwyrażaswojązgodęnautworzenienaterytoriumZSRR
ArmiiPolskiej,którejdowództwobędziemianowaneprzezRządPolskiwporo-
12Zbrodniakatyńskawświetledokumentów,W
.Anders(przedm.),Londyn:Gryf,1962,s.80–82,
87.
13J.Tomaszewski,Sowietyzacja…,op.cit.,s.28–30.
