Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WYBRANeZAGADNIeNIAGeNeTYkIWPOŁOżNICTWIeIGINekOLOGII
13
Wdiagnostycegenetycznejchoróbjednogenowych
uwarunkowanychwieloczynnikowo).Polimorfizmy
metodabadańmolekularnychmusizostaćstaranniedo-
RFLPsąwariantamisekwencjiDNA,wktórychdo-
brana,azależyonam.in.odrodzajumutacji(np.dele-
chodzidoutworzenialubzanikumiejscarozpoznawa-
cjaczęścigenuczymutacjapunktowa)iodtego,czy
negoprzezenzymyrestrykcyjne,lubróżniącymisię
mutacja/mutacjeprowadzącedodanejchorobysązna-
liczbąnukleotydówmiędzymiejscamicięciaprzez
ne,czyteżnieznaneimogąwystępowaćwcałymda-
danyenzymrestrykcyjny.PolimorfizmyDNAsąprze-
nymgenie[13,39,106,125].Doniedawnaniemożna
kazywanezpokolenianapokoleniejakocechyko-
byłoprowadzićdiagnostykimolekularnejwprzypad-
dominujące.RFLP(restrictionfragmentlengthpoly-
kuchoróbgenetycznych,jeśliniezostałzidentyfikowa-
morphism,
polimorfizm
długości
fragmentów
nygen,któregomutacjeprowadządodanejchoroby.
restrykcyjnych)jestmetodąszerokowykorzystywaną
Jeślisąjednakspełnioneokreślonewarunki(przede
wdiagnostycemolekularnej.Metodatamożesłużyćdo
wszystkimdużerodziny,wktórychwystępujewiele
wykrywaniazarównomutacji,jakipolimorfizmów.
osóbchorychnatęsamąchorobęgenetyczną-mono-
Wprzypadkumutacjimetodatamożebyćzastosowana
genowąlubwieloczynnikową-iwieleosóbzdrowych
wówczas,gdymutacjausuwadotychczasowelub
orazjestmożliwośćuzyskaniaodtychosóbmateriału
wprowadzanowemiejscecięciaenzymemrestrykcyj-
biologicznego),podejmujesięstarania,abyzidentyfi-
nym[106,117].
kowaćgen,któregomutacjesąprzyczynąchorobyi-
Metodą,którajestszczególnieszerokostosowana
powiększającwiedzęnatematpodłożamolekularnego
wdiagnostycemolekularnej,jestreakcjałańcuchowa
choróbjednogenowych-stworzyćzarazemmożliwość
polimerazy(PCR-polymerasechainreaction),która
diagnostykimolekularnejtejchoroby.Ostatniowiden-
umożliwiaspecyficznąamplifikacjęinvitrowybranego
tyfikacjipatologicznegogenuwchorobachjednogeno-
fragmentuDNAspośródcałkowitegogenomowego
wychonieustalonymdotądpodłożumolekularnymjest
DNA.AmplifikacjametodąPCRpoleganapowtarza-
stosowanesekwencjonowaniecałegoeksomu(kom-
niucykli:denaturacjimatrycowegoDNA,podczasktó-
pletnejsekwencjikodującejgenomu)lubcałegogeno-
rejDNAulegarozdzieleniu,umożliwiającdostępstar-
mu.
terom,specyficznegowiązaniastarteróworazsyntezy
Wielemetoddiagnostykimolekularnejjestopartych
komplementarnejniciDNAprzeprowadzanejprzezter-
nahybrydyzacjizsondąmolekularną.Sąto:hybrydy-
mostabilnąpolimerazę.Wkażdymcykludochodziza-
zacjawroztworze;hybrydyzacjanastałymnośniku
temdopodwojeniawyjściowejliczbymatryc.Wtrak-
-hybrydyzacjapunktowa(dotblot),hybrydyzacja
cie30cykliwybranasekwencjaDNAulegaamplifikacji
Southerna,hybrydyzacjanorthernihybrydyzacjain
ponadmilionrazy.WażnązaletąPCRjestto,żedoba-
situ.Hybrydyzacja,polegającanatworzeniuhybrydu
dańwystarczabardzomałailośćmateriałubiologiczne-
(dupleksu)międzysondąmolekularnąabadanym
go(nawetpojedynczakomórka).OgraniczeniemPCR
DNA,jestwysocespecyficzna.Sondamolekularnajest
jestnatomiastto,żemusibyćznanasekwencjafrag-
znakowana,abymogłabyćuwidocznionawmiejscu
mentuDNAmającegoulecamplifikacji,chociażniedo-
hybrydyzacji[13,39,84,106,114].
godnośćtęmożnaczęściowoobejść.Wniektórych
Wdiagnostycemolekularnejdążysiędowykrycia
przypadkachstosujesięmetodęPCRmultipleks,wktó-
mutacjiprowadzącejdodanejchorobyuwarunkowanej
rejjestamplifikowanychjednocześniekilkafragmen-
jednogenowo,alewwieluprzypadkachbadasiętakże
tówDNA.ProduktyPCRmożnaodrazupoddawać
polimorfizmy(istotnewprzypadkubadaniachorób
elektroforeziewżelachagarozowychlubpoliakrylami-
Rycina1.6.PCR-RFLPwdiagnostycegenetycznej.Badaniewkierunkuobecnościmutacji1691GA(Leiden)wczynnikuV
krzepnięciaorazmutacjiG20210Awgenieprotrombiny.ProduktyPCRtrawionoenzymemrestrykcyjnymHindIII.
