Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
Słowowstępne
ObecnąPolskępostrzegasięjakonowoczesnąkontynuacjęDrugiejRzeczy-
pospolitej.Zadaniemhistorykówjestnietylkotworzenienarracjirocznicowo-
-oświatowych.Osobyzajmującesięprofesjonalnymbadaniemprzeszłościmają
przedewszystkimobowiązekprzeprowadzeniakrytycznejanalizyźródeł,która
pozwalanazrozumieniedziejów,jakrównieżichparadoksów,przypadkowości,
niekonsekwencjidziałańludzi,częstokierującychsiętrudnymidozrozumienia
emocjami.DopewnegostopniatakjestzestosunkiemPolakówdomorza.Część
tekstówzamieszczonychwtymtomieobrazujetęproblematykę.
Przezcałyokresfunkcjonowaniapaństwapolskiegowjegoponadtysiąclet-
niejtradycjikwestiadostępudomorzawywoływaładużoemocji.Wielokrotnie
stanowiłaczynnikpobudzającydodziałańpodejmowanychzarównowśred-
niowieczu,jakiwczasachnowożytnych,choćPolskaPiastówiJagiellonów
orazpóźniejszychdynastiiniebyłatypowympaństwemmorskim,pomimo
okresowodużychmożliwościipotrzeb.Bywałymomentywdziejach,kiedyza-
niedbywanokwestięutrzymaniadostępudomorzaiwięzizPomorzem,szcze-
gólniezachodnim.Setkilatoparciagospodarkinaeksporciezbożanazachód
Europynieskłoniłyrządzącychdoznaczniejszejrozbudowyfloty.Natomiastna
początkuXXwieku,pozakończeniuokresuzaborów,uwidoczniłsięniezwykle
żywystosunekemocjonalnyPolakówdoBałtyku,zaśspołeczeństwoipaństwo
polskieskierowałydużesiłynabudowęinfrastrukturymorskiej.Morzeteżza-
jęłoważnemiejscewświadomościspołecznej.Dośćprzypomnieć,żedoLigi
MorskiejiKolonialnej,organizacjispołecznejstawiającejzacelpropagowa-
niezagadnieńmorskich,należałookołomilionaPolaków.W1939rokuDruga
Rzeczpospolitamiała31statkówhandlowychi4dużetransatlantyckiestatki
pasażerskie.PolskaMarynarkaWojennadysponowała4niszczycielami,5okrę-
tamipodwodnymi,1stawiaczemmin,6trałowcami,2kanonierkamiorazkil-
komajednostkamipomocniczymi.Obiektywniepatrząc,niebyłotowiele,ale
mogłobyćpoczątkiemkonsekwentnierozbudowywanejinfrastrukturymor-
skiej.Dotejpory,choćbywałydługieokresy,gdyuznawanoPolskęzajeden
zważniejszychkrajówEuropy,niezaistniałaonajakopotęgamorska.Sąhisto-
rycy,którzywidząjąjakokrajkontynentalny,podobniejakRosjęiNiemcy,zaś
ekspansjękolonialnąpolskichelitdostrzegająwparciunaKresyWschodnie
itworzeniutamwielkichposiadłości,np.przezWiśniowieckichiinnych.
WpiątymtomiePolskaisąsiedzinaprzestrzeniwiekówobokartykułówpo-
święconychtematycemorzaorazhistoriiPomorzailudziznimzwiązanych
czytelnikznajdzierównieżtekstydotyczącerelacjizsąsiadamiPolskiczyPolo-
nią,działalnościpodejmowanychnainnychziemiachpolskich(np.wziemikra-
kowskiej)czyteżwyobrażeńoprzeszłościnarodupolskiego.
