Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
królestwaprzezWładysławaŁokietka.W1382rokuniebyłojuż
dynastii,któradotejjednościdążyła,wcaleniestroniąc
odstosowaniaprzemocy.Nieistniałjużrównieżsystem
osobistychrządówmonarszychwPolsce.Tametoda–jak
słuszniezauważyłjedenzhistorykówniemieckich–bezpowrotnie
załamałasięzadniLudwikaWęgierskiego.Iotopuszczona
samopas,podwieluwzględamiskłóconaszlachtaszybko
izgodnieuchwalapostanowienia,zktórychjasnowynikajej
zdecydowanawolautrzymaniajednościkrólestwa.Wielkopolanie
obradująnawłasnąrękę,śląposłówdopozostałychpanówbraci,
starannieizosobnawymieniająKrakowian,Sandomierzan,
Sieradzan,Łęczycan...Wbrewpozoromwłaśnietodowodzidużej
trzeźwościipoczuciarealizmu.Boniechbyktospróbowałwtedy
zlekceważyćpartykularyzmydzielnicowe!Trwałośredniowiecze,
ojcowiznanadalznaczyłabardzowiele.Niwelowanieodrębności,
znoszenieświęciewcałejEuropiestrzeżonychswobód
terytorialnychwydawałosięludziomówczesnymnajokrutniejszą
ztyranii.Wroku1382szlachtacałegokrajuopowiedziałasię
zakrólestwemzjednoczonym,leczwcaleniecentralistycznym,
zapaństwembogatowewnętrzniezróżnicowanym,uznającym
iautonomię,isamorząd,szanującymprzyrodzonewłaściwości
regionów.Bezszerokichrozważańdodajmykrótko,żetesame
zasadystanowiłyeuropejskąnormę,przyczyniłysię
dowy​kształ​ce​niaświet​nejkul​turyna​szegokon​ty​nentu.
Ludzie,którzypotrafilitaksięzachowaćwchwilitrudnej,nie
dziedziczylitradycjiniewoli.Piastowskaszkołapolitycznamusiała
sza​no​waćwol​ność,skorona​uczyłazniejko​rzy​stać.
Niebyłowięcchybaprzesadywtwierdzeniu,wygłoszonym
wpoprzednimtomiedziejówPolski,żewczynachwładców
znaszejpierwszejdynastiiodbijałsięówczesnycharakter
narodu.Przedstawianieirozważanieowychczynówjestwięc
środ​kiemwio​dą​cymdopo​zna​niaprawdyohi​sto​rii.
Epokapiastowskatrwałaokołopięciusetlat,liczącokrągło.Jak
sięjużrównieżwspominało,najistotniejszatreśćtychdługich
dziejówpolegałanapowolnymtworzeniupaństwainarodu
polskiego.PoczątkowoGnieznokształciłodlaplemionlechickich
noweformywspółżycia,rozszerzałojepokraju,niekiedynawet
narzucało.UschyłkuXIVwiekuokazałosięczarnonabiałym,
żeowewartości–kiedyśprzyjmowanewcaleniebezoporu–żyły