Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
inicjatywęzwracałnapółnocipółnoco-wschód,budującswą
potęgęwielkoksiążęcągłównienazdobyczachterytorialnych
ruskichiłupachzPolski”.
Wzmiankaopółnocyipółnoco-wschodziestanowczowymaga
wyjaśnienia–PrusyleżąwszaknazachódodLitwy.
Nieporozumienie,araczejzdziwieniewynikaztego,
żemy–Polacy–przywykliśmypamiętaćtylkoowłaściwych
Krzyżakach,widziećwnich–najzupełniejniesłusznie!
–pierwszychpionierówniemczyznynadwschodnimBałtykiem
idoprawdyprzesadniezłorzeczyćpamięciKonrada
Mazowieckiego.TymczasemgermańskiZakonKawalerów
MieczowychpowstałwInflantach,czyliwdzisiejszychŁotwie
iEstonii,naćwierćwiekuprzedpojawieniemsię„naszych”
Krzyżaków.BiskupryskiAlbertzałożyłgowroku1202.Obie
organizacjepołączyłysięwroku1237,leczKawalerowie
zachowaliwInflantachswojąwłasnąstrukturęiznimitowalczyli
Litwini,wyprawiającsięnapółnocipółnoco-wschód.Wojny
z„panamipruskimi”zaczęłysiędlaLitwydopierowroku1283.
ZwrotMendogawkierunkuRusizpunktuwidzeniaKrzyżakówbył
zjawiskiempożytecznym,ułatwiałokrzepnięcieichpaństwa
nazachódodNiemna.
Mendogzacząłużywaćtytułu„królaLitwinówiwielkiejczęści
Rusinów”,jemuteżprzypadłozbieraćnajwcześniejszeowoce
najazduTatarów,którykatastrofalnieosłabiłRuś.Legatpapieski
GiovanniPiandelCarpine,któryrazemzBenedyktemPolakiem
jechałdochana,znajdowałsięwosobistymniebezpieczeństwie,
wędrującbowiemzPolskinaKijów,musiałprzemierzaćkrajejuż
wtedyzbrojnienawiedzaneprzezLitwinów.
Ulegamyniekiedypokusielekceważeniajednorazowych
wydarzeńhistorycznych,skłonnibywamycenićtylkodługotrwałe
procesy.Dlategodośćtrudnonamocenić,jakwielkiejwagi
faktembyłnajazdtatarski,którywciągukilkulatzburzyłcały
skomplikowanyibogatorozwiniętysystemstaroruski.Nawschód
odPolskiiLitwywytworzyłasięistnamgławica,zktórej
zbiegiemdługiegoczasu,wmiaręstopniowegosłabnięcia
przewagitatarskiej,miałsięnarodzićcałkiemnowy,odmienny
oddawnegoporządek.
Tym,ktodoraźnieskorzystał,byłaLitwa.
Mendogzginąłzamordowanywroku1263.Spiskowcy
