Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dobryustrójwspólnotystanowiwarunekdobrego,moralnegożycia;daje
możliwośćosobowegorozwoju.JakpisałArystoteles[1956,IVIII],człowiek
niechciałbyżyćbezprzyjaciół.Czymożnapozyskaćprzyjaciółwodhumani-
zowanym,filisterskimświecieprezentowanymwekonomiirynkowej?Jestto
pytanieretoryczne.Zpewnościąprzyjaciółszybciejmożnapozyskaćwświecie,
wktórymczłowiekniejesttraktowanyjakprzedmiot.A,jakpisałJ.S.Mill,
nnaturaludzkaniejestmaszynązbudowanąwedługmodeluipostawionądo
wykonaniawyznaczonejpracy,leczdrzewem,którerośnieirozwijasięna
wszystkiestrony,zgodniezdążeniemsiłwewnętrznych,któreczyniąjążywą
istotą”[Mill,2005,s.160].Wspólnotaniejestbytemidealnym,niemniejdaje
poczucieosobowemunJa”zakorzenieniawprawdzie,którajestowocemwspól-
negodoświadczeniaegzystencjalnego.
Podsumowanie
Celemnaukijestustalenietego,coprawdziwelubfałszywe.Pytanieopraw-
dęobiektywnąstawiasięniezewzględunacel,lecznaniąsamą.Stajemyzatem
wobecfundamentalnegopytania,którecorazmocniejwybrzmiewa–czymodele
ekonomiibudowanena:hedonizmie,utylitaryzmie,etycznymegoizmieoraz
wolnościbezodpowiedzialności,którepozaobrębemswoichanalizpozostawia-
jąpytaniaoarcheitelos,mogąoddaćprawdęoczłowiekugospodarującym?
Pytaniaodobroizło,otożsamość,oemocjeinamiętności,zabawęipowa-
gęwpisująsięwludzkąegzystencję.Życieczłowiekawymagarefleksyjnego
badaniasensów,postawzawartychwideach,wdobrachkulturowych,które
kształtująludzkiedziałania.Dorealnejocenynaszej,konkretnejsytuacjijeste-
śmyzdolnitylkomysami.Ekonomianiemożepozyskaćpełnejwiedzyomoty-
wachwyboru,niejestwstaniejednoznaczniepowiedzieć,dlaczegoczłowiek
opowiadasięzatakąlubinnąpropozycją.
Ekonomianieodsłanianicwięcejponadto,cojestmierzalne,policzalne,co
tkwiwprzedmiociedziałania.Azatemcałąskomplikowaną,bogatąrzeczywi-
stośćczłowiekalokujewfakcie,wprzedmiociedziałania,któremożnaskwanty-
fikować.Języknaukijestabstrakcyjny,niemożnawnimwpełniwyrazićludz-
kiejgodnościanioddaćduchowegowymiarużycia.
Człowiekniejestabstrakcyjnym,samotnymbytemekonomicznym.Jest
otwartynaspotkanieidialogzdrugąosobą.SwojenJa”umieszczawnMy”,
wżyciuspołecznymispołeczniekonstytuowanychwartościach.Wtensposób
nJa”przestajebyćwyizolowanym,autonomicznym,istniejącymsamymwsobie
podmiotem.Relacyjnośćidialogposkramiająwolność,egotyzmisamowystar-
18
