Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nTamsąsiedzidobrzytyjąigłupieją”...Nicdziwnego,skoroludziesąwten
sposóboperowani—zmałymiprzerwaminainneoperacje—jużodstu
kilkudziesięciulat?Oto,coowyborachparlamentarnychitowarzyszącychim
mechanizmachpisałemerytowanyministerdlaGalicji,KazimierzChłędowski
wroku1900,awięcprawiestolattemu:
nZapytałemsięsamsiebie,jacywłaściwieludzienaposłówzazwyczajkandy-
dują?...Odpowiedźłatwa.Kandydująprzedewszystkimcizposłówdawniejszych,
którymsięzdaje,żebeznichobejśćsięniemoże,atychjestprzeważnawiększość,
itacy,którychrzeczywiściekrajuważazapotrzebnych,aletychjestzaledwiekilku.
Kandydująludzie,którzysięchcąpodnieśćwspołeczeństwie,ludzieambitni,
widzącywwyborzejakąśdlasiebiematerialnąlubmoralnąkorzyść.Kandydują
ci,którymsiępodstarzałażonaznudziłaiktórzybyradziprzynajmniejzsześć
miesięcywrokużyćwswobodzieiochronićsięodjejbadawczychspojrzeń.Kan-
dydujątacy,dlaktórychdietyposelskieważnystanowiłybydochód.Kandydują
wreszcieludzie,którzyrzeczywiściedążądozmianwspołeczeństwieiktórzychcą
cośwżyciuzdziałać.Tychjestwszakżenadzwyczajmało,aszukaćichnależytylko
pomiędzyposłaminadzwyczajwiekiemmłodymialbonależącymidostronnictw
skrajnych,radykalnych.Jedyniebowiemstronnictwaskrajne,młode,wydająludzi
energii,czynuiideałów.(...)
Zresztągłównybłądposłów,»reprezentantównarodu«,żewichmowach,
nawetwichczynnościach,najczęściejzupełnybrakszczerości.Każdymówiiczyni
tak,byudziennikarstwa,uwyborców,znaleźćpoklask.Tażądzapopularności,
torak,którytoczyparlamentaryzm;jesttoobjawdalekoszkodliwszyaniżelisię
napozórwydaje,boprowadzizawszedalej,aniżelibysięwpolityceiśćchciało”.
Toodstronypolityków.AjaktowidziałChłędowskiodstronywyborców?
nWyborcachceswojeprawowjakikolwieksposóbspieniężyć”.Alemożejespie-
niężyćzapośrednictwempolityków,którzymuobietnicetakieskładają.Towłaśnie
jestrak,októrymstolattemupisałKazimierzChłędowski:nspieniężanie”praw
wyborczychdoprowadziłodotego,żerządwpodatkachkonfiskujeludziomjuż
ponad80proc.ichdochodów,ajeszczeniepowiedziałostatniegosłowa.Dlatego
takwielujużnietyje,ajeszczewięcejgłupiejedokwadratu.
3października1998r.
7
